Pulmoner Emboli Nedir?
Akciğer embolisi rahatsızlığı, akciğerlerde meydana gelen kan pıhtısının damarları tıkaması durumudur. Akciğerdeki damarları tıkayan kan pıhtıları çoğu zaman bacaktaki damarlardan veya diğer organlarda oluşup, akciğere ulaşabilir. Burada önemli olan durum, kan pıhtılarının akciğerlerdeki kan akışını engellemesi ve yaşamı tehdit eder hale gelmesidir. Ölüm riski taşıyan akciğerlerde pulmoner emboli rahatsızlığı belirtileri fark edildiği anda, tedavi için yardım alınması gerekir.
Pulmoner Emboli Belirtileri Nelerdir?
Pulmoner emboli belirtileri, kan pıhtılarının çokluğu ve boyutlarına göre değişiklik gösterebilmektedir. Altında yatan başka hastalıkların da tetiklemesiyle semptomlarda artış görülebilir. En sık görülen pulmoner emboli belirtileri arasında;
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Öksürük
- Kalp ritminde bozukluk
- Asiri terleme
- Ateşlenme
- Bayılma
- Bacaklarda ağrı ve şişme
- Cilt renginde bozulma (derin ven trombozu)
en yaygın görülen belirtiler arasında yer almaktadır. PE belirtileri, göğüs hastalıklarına benzer belirtiler gösterse de bacaklarda renk değişiklikleri ve şişkinlik kan pıhtısıyla ilgili şüphe uyandırmaktadır. Bu nedenle farklılık hissettiğiniz anda tıbbi yardım almak için doktorunuzla görüşmeniz önerilmektedir.
Pulmoner Emboli Tanısı
Kişiler genellikle nefes darlığı ve göğüs ağrısı sorunlarıyla tıbbi yardım almak için hastanelere başvururlar. Burada yapılan fiziki muayene sonrasında doğru ve kesin tanı için laboratuvar ve görüntüleme tetkiklerinden yararlanılabilir. Bunlar arasında;
- Göğüs röntgeni
- Elektrokardiyografi (EKG)
- Bilgisayarlı tomografi pulmoner anjiyografi (BTPA)
- Vantilasyon Taraması (VQ)
- Manyetik Rezonans Pulmoner Anjiyografi (MRPA)
- Venografi
- Pulmoner Anjiyografi
- Dubleks Venöz Ultrason
- D-dimer Testi
Akciğer embolisi teşhisi için istenebilecek testler arasında yer almaktadır. Bu testler sayesinde ciğerlerdeki tıkanıklık kan pıhtısı sebebiyle mi, altında yatan başka bir hastalıkla bağlantılı mı cevaplanabilir. Tanı sonrasında Pulmoner Emboli olması durumunda uygun tedavi yöntemi seçilerek, vakit kaybetmeden tedaviye başlanabilir.
Pulmoner Emboli Tedavisi Nasıl Sağlanır?
Akciğerlerde kan pıhtısı tespit edildiğinde, kan pıhtısı hayati tehlike oluşturabilecek boyutlara gelmeden tedavi edilmelidir. Akciğerlerde kan pıhtısı tedavi yöntemleri arasında;
1. İlaç Tedavileri
Kan pıhtısı tedavisinde kullanılan tüm ilaçlar doktor tavsiyesine göre reçete edildiği şekilde kullanılmalıdır.
- Antikoagülan
Doktorunuzun tavsiyesi üzerine kan sulandırıcı olarak bilinen ilaçlar kullanılarak, kan pıhtıları oluşmasının önüne geçilebilir. Reçeteli satılan kan sulandırıcıları kullanarak, akciğer arterlerindeki tıkanıklara sebep olabilecek yeni kan pıhtıları oluşumu engellenir.
- Trombolitikler (Pıhtı Çözücüler)
Oluşan pıhtıların kaybolması için doktor tarafından reçete edilen trombolitikler kullanılabilir. Var olan pıhtıyı yok etmek ve damarlarda eski kan akışını sağlayabilmek için tercih edilir. Kan pıhtısı parçalanır damarlardaki tıkanıklık giderilir. Bahsedilen ilaçları kontrolsüz ve reçetesiz kullanmak ciddi yan etkilere yol açıp, tehlikeli tablolara neden olabilir.
2. Cerrahi Tedaviler
Akciğerlerdeki pıhtılar kan akışını büyük ölçüde engeller duruma geldiyse acil cerrahi müdahale gerekebilir. Minimal bazı cerrahi uygulamalar arasında;
- Kateter Yöntemler
Arterlere girilerek pıhtıların parçalanmasını sağlayan kateter yöntemi ile, var olan kan pıhtıları temizlenebilir. İnce bir tüp şeklinde olan kateter isimli aletle yapılan yöntemdir.
- Açık Ameliyat
Kan pıhtılarının acil durumlarında doktorunuz ameliyata gerek duyabilir. Ancak açık ameliyata gerek duyulacak durumlar arasında;
- İlaçların kan pıhtılarına etki etmemesi
- Hastanın ilaç kullanımına uygun olmaması
- Kateter işlemlerin mevcut olmaması
durumlarında açık cerrahi tercih edilebilir. Ancak en son çare olarak tercih edilen açık ameliyat yönteminde kan pıhtıları damarlardan çıkarılarak, kan dolaşımının devamlılığı sağlanmaktadır.
Pulmoner Emboli Risk Faktörleri
Hareketsizliğin temel faktör olduğu akciğer embolisi rahatsızlığında, yatakta uzun süre yatmanıza neden olan birçok hastalık risk faktörü oluşturmaktadır. Ameliyat gerektirecek durumlara yol açabilecek pulmoner emboli riskleri arasında;
- Bacaklarınızın uzun süre hareketsiz kalması
- Beyin, pankreas, böbrek, yumurtalık kanseri gibi kanserler vücutta kan pıhtılaşmasını arttırmaktadır
- Kalça, diz protezi gibi cerrahi işlemler sonrası uzun süre yatakta yatmak
- Sigara kullanmak kan pıhtılaşması riskini arttırmaktadır
- Hamilelikle birlikte gelişen vücut ağırlığının artması ve hareket azalması
akciğer embolisi riskinin artmasına neden olmaktadır. Ameliyatlar sonrasında verilen fizik tedavi hareketlerini yaparak, bacak hareketliliğini sağlamak ve günlük düzenli yürüyüşler yapmak pulmoner emboli risklerinin temek faktörü hareketsizliği engelleyecektir.
Pulmoner Emboli: Sonuç
Vücudumuzda oluşan kan pıhtılarının genellikle nedeni hareketsizlik kaynaklıdır. Derin ven trombozundan kaynaklanan kan pıhtılarını kapsamlı değerlendirerek, nedenleri çözülmeye çalışılabilir. Masum gözüken kan pıhtıları oldukça tehlikeli olabilen boyutlara ulaşabilir.
Bu nedenle göğüs ağrısı, kan tükürme, uzuvlarda uyuşma ve nefes darlığı hissediyorsanız tıbbi yardım almak için doktorunuza başvurmanız oldukça önemlidir. Doktorunuzun reçete edeceği ilaçlarla pulmoner emboli önlenebilir ve tedavisi cerrahi işleme gerek kalmadan tedavi edilebilir. Bahsettiğimiz belirtileri kendinizde hissediyorsanız, Avicenna Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzman doktorlarımıza randevu alarak, muayene olabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Pulmoner emboli nasıl önlenebilir?
Hareketsizlik kaynaklı PE hastalığında; bacakları çalıştırmak, hareketliliği artırmak kan pıhtılarının oluşma riskini azaltabilir.
Pulmoner emboli riski taşıyan kişiler kimlerdir?
Kan pıhtıları orta ve ileri yaş hastalarda daha sık görülen bir problemdir. Kronik kalp ve akciğer hastalıklarının kan pıhtısı oluşturması ihtimali daha yüksektir.
