[trobsbanner]
Diyet gazlı içecekler, ilk olarak 1950’li yıllarda diyabet (şeker hastalığı) hastaları için tanıtıldı. Ancak daha sonra kilo kaybı yaşamak isteyen ya da formunu korumayı arzulayan insanlara da pazarlanmaya başlandı. Her ne kadar şeker ya da kalori içermese de, diyet soda gibi içeceklerin sağlık üzerindeki etkileri halen tartışılmaktadır.
Şekersiz Kola ve Diyet İçecekler Besleyici Değildir
Diyet kola gibi gazlı içecekler, özünde karbonatlı su, yapay ya da doğal tatlandırıcı, renklendirici, tatlandırıcı ve diğer birçok eklentinin bir karışımıdır. Kalorisi oldukça az olan diyet içecek, içerisinde oldukça az miktarlarda kalori, şeker, yağ ve protein bulundurur. Bu yüzden faydalı bir içecek olarak kabul edilemez.
Öte yandan bütün yapay tatlandırıcı kullanılan gazlı içecekler, düşük kalorili ya da şekersiz değildir. Bazılarının içerisinde yapay tatlandırıcı ve şeker birlikte kullanılır. Bu tarz içeceklere diyet kola gibi adlar verilir. Diyet içeceği, normal içeceğe göre daha az şekere sahiptir. Eksik olan şeker tadı boşluğu, yapay tatlandırıcılarla doldurulur.
İçerikler her ne kadar markalara göre değişiklik gösterebilse de, genel olarak diyet gazlı içeceklerin içerisinde aşağıdaki maddeler bulunur:
- Karbonatlı su
- Tatlandırıcı
- Asit
- Renklendirici
- Aroma
- Koruyucu
- Vitaminler ve mineraller (Bazı markalar)
- Kafein
Kilo Kaybı Üzerindeki Etkileri
Yapılan araştırmalar, diyet gazlı içeceklerin obezite ile ilişkisi olduğunu gösteriyor. Ancak diyet gazlı içecekler ile obezite arasındaki ilişkinin net bir göstergesi bulunamıyor. Her ne kadar deneysel çalışmalar, şekersiz kola gibi içeceklerin kilo verme açısından faydalı içecekler olduğunu gösterse de, bu tarz deneysel çalışmaların endüstriye ait fonlardan pay alabileceği unutulmamalıdır.
Diyet Kola Gibi Gazlı İçeceklerin Diyabet ve Kalp Hastalığı İle İlişkisi
Yapılan araştırmalar, diyet ya da şekersiz gazlı içeceklerin tip 2 diyabet, yüksek tansiyon ve felç gibi hastalıklarla ilişkisinin olduğunu ortaya koymaktadır. Fakat şekersiz kola gibi içeceklerin, bu gibi hastalıklar üzerindeki olası sonuçlarına yönelik araştırmalar oldukça kısıtlı kalmıştır. Bu tarz araştırmaların sayısının artırılması gerekmektedir. Çünkü gazlı içeceklerin bu tarz hastalıklarla bir ilişkisinin olmama ihtimali de vardır. Diyabet, yüksek tansiyon ve felç gibi hastalıklar, halihazırda var olan obeziteye bağlı olarak da oluşabilir.
Diyet Kola ve Böbrek Sağlığı
Gözlemsel çalışmalar, çok fazla diyet kola gibi gazlı içecek içmenin, böbrek hastalıklarının gelişimine neden olduğunu göstermektedir. Diyet gazlı içeceklerin içerisindeki yüksek fosfor oranı, böbreklerdeki asit yükünün artmasına neden olabilmektedir. 15 bin kişinin katıldığı bir araştırmada, böbrek hastalığı geliştirme riski ile haftalık tüketilen diyet gazlı içecek sayısının bağlantılı olduğu ortaya konmuştur.
Erken Doğum ve Çocukluk Obezitesi Riski
Oldukça fazla sayıdaki araştırma göstermiştir ki, diyet gazlı içecekler ile erken doğum birbirleriyle ilişkilidir. Fakat bunca araştırmaya rağmen, nedensel bir bağlantı bulunamamıştır. Bunun yanında, gebelik döneminde gazlı içecek tüketen annelerin çocukları, fazla kilolu doğabilir ya da çocukluk obezitesi yaşayabilir. Norveçte 60 bin hamile kadın üzerinde yapılan bir araştırma, yapay tatlandırıcılı gazlı içecekler içen annelerin, daha yüksek ihtimalle (yüzde 11 gibi bir artış söz konusudur) erken doğum yaptığını ortaya koymuştur.
Diyet Kola Gibi Gazlı İçeceklerin Diğer Etkileri
Diyet gazlı içeceklerin araştırmalarla ispatlanmış diğer etkileri aşağıdakiler gibidir:
- Normal şekerli gazlı içecekler yerine, diyet gazlı içecekler içmeye başlamak, karaciğer yağlanmasını azaltabilmektedir.
- Bazı araştırmalar, gazlı içeceklerin reflü ya da gastrit gibi hastalıklara neden olmadığını ortaya koymaktadır. Ancak bu araştırmaların sayısı azdır ve karşı araştırmalar henüz yapılmamıştır. (?)
- Yapay tatlandırıcılı gazlı içecekler ve kanser arasında bir bağlantı olup olmadığına yönelik yapılan araştırmalar, diyet gazlı içeceklerin kansere neden olduğuna dair bir kanıt ortaya koyamamıştr. Ancak araştırmaların sayısının artırılması gerektiği uzmanlar tarafından belirtilmektedir.
- Yapay tatlandırıcılar, bağırsak florasını değiştirerek, bağırsak mikrobiyomunda olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Bu da potansiyel bir tip 2 diyabet hastası olmanıza neden olabilir. Altı farklı yapay tatlandırıcı üzerinde yapılan araştırmalar, yapay tatlandırıcının bağırsak mikrobiyomuna kesin olarak zarar verdiğini ortaya koymaktadır.
- Düzenli olarak şekersiz kola ya da diyet kola tüketen kadınlarda osteoporoz riski artmaktadır.
- Gazlı içeceklerin içerisindeki pH seviyesi, diş çürüğü riskini artırmaktadır.
- Araştırmalar, günde 4 taneden daha fazla gazlı içecek tüketen insanlarda yüksek depresyon oranları tespit etmiştir. Ancak diyet gazlı içecekler açısından nedensel veriler elde edilememektedir.
Sonuç
Diyet gazlı içecekler üzerinde yapılan araştırmaların sayısı bir hayli azdır. Öte yandan araştırmaların büyük bir bölümü gözlemsel olduğu için, belli başlı sonuçlar elde edilse de, nedenler tespit edilememektedir.
Bu yüzden bazı araştırmalar her ne kadar endişe verici sonuçlar gösterse de, araştırmaların kalitesinin artırılması ve “deneysel” araştırmalara öncelik verilmesi gerekmektedir.
Her ne olursa olsun, kesin olarak şu unutulmamalıdır: Şekersiz kola ya da diyet kola gibi gazlı içecekler, beslenme sisteminize fayda sağlamaz.
