Erkeklerin üroloji alanında en çok başına gelen hastalıklardan birisi olan varikosel, testislerdeki kan boşaltmayla görevli olan toplardamarların varisleşmesi olarak tanımlanabilir. Genellikle ergenlik sonrası dönemde görülen bu hastalık, her 100 erkekten 15’inde görülmektedir. Kısırlık problemi yaşayan erkeklerin yüzde 35’inde varikosel hastalığı tespit edilmektedir. Avicenna Hastanesi Üroloji Bölümü uzman hekimleri, varikosel hastalığı hakkında merak edilenleri anlattılar.
[trurbanner]
Varikosel Nedir?
Varikosel, testislerde bulunan toplardamarların, varis benzeri bir yapı ile şişmesi olarak tanımlanabilir. Genellikle buna bağlı olarak kan düzenli olarak boşalamaz ve toksik madde birikimi yaşanır. Testislerdeki kan dolaşımının bozulmasıyla birlikte, ısı dengesi kaybolur ve testosteron hormonu üretimi bozulur. Gereken tedavinin uygulanmadığı ya da geciktirildiği durumlarda kısırlık sorunu ile karşı karşıya kalınabilmektedir.
Varikosel Neden Olur?
Varikosel hastalığının nedeni henüz tam olarak belirlenememiştir. Bu hastalık genelde sol taraftaki testiste görülmektedir. Sağ taraftaki testiste hastalığın görülme ihtimali tıp dünyasında yüzde 2 olarak belirtilmektedir. Her iki testiste de hastalıkla karşılaşıldığı vakalar, yüzde 8 oranında yaşanmıştır. Testis kanserlerinde veya karnın içerisindeki kanserlerde toplar damarlara gelen baskıya bağlı olarak bu hastalıkla karşılaşılabilir.
Genel olarak varikosel nedenleri şunlardır:
- Sol yumurtanın kişiye özel anatomik yapısı
- Fiziksel durum (Özellikle uzun boylu erkeklerde daha sık görülür)
- Meslek (Özellikle uzun süreler ayakta duranlarda daha sık görülür)
Varikosel Belirtileri
Varikosel belirtileri denildiği zaman akla ilk olarak testis şişmesi gelmelidir. Damarda birikmiş olan kan zamanla dışarıdan çıplak gözle dahi görülebilir hale gelir. Yumurtaların üzerinde yumrular va kabarmalar görülebilmektedir. Öte yandan bölgedeki ağrı da bir diğer belirtidir. Ağrılar bazı zamanlarda bacaklara ve karna doğru yansıyabilir. Kimi hastalarda testis küçülmesi ve yumuşamasına da neden olabilmektedir.
Tanı ve Teşhis
Hastalığın teşhisi için doktor yapacağı fiziksel muayene yeterli olmaktadır. Hastaya ayakta yapılacak olan muayene ile varikosel evresi belirlenebilmektedir.
- 1. Evre: En basit tür olup, öksürme anlarında ya da ıkınma anlarında elle belirlenebilen halidir.
- 2. Evre: Ayakta yapılacak olan bir fiziki muayeneyle, hastanın kendi eline gelebilen evredir.
- 3. Evre: Direkt olarak gözle görülebilen, varisimsi şişme yapmış halidir.
Doktorlar, ek bilgilere ihtiyaç duydukları durumlarda skrotal renkli doppler ultrasonografi isteyebilmektedirler. Bu görüntüleme tekniği ile birlikte damar çapı, damardaki kan akışı ve testis küçülmesi yaşanıp yaşanmadığı gözlemlenebilmektedir.
Varikosel Tedavisi
Tanı koyulan hastalarda tedavi planının yapılması adına, hastalığın seviyesi ve hastanın genel durumuna bakılmaktadır. Hastada henüz sperm kaybı veya sperm bozulması bulunmuyor ise, yan etkiler ve ağrılar henüz ağırlaşmamışsa, hastalar semptomatik tedavi olarak gözlemlenirler. Eğer varikosel seviyesi yüksekse ve sperm kalitesinde bozulma belirlenmişse, hastanın cerrahi operasyona alınması gerekmektedir. Eğer hastada kısırlık bulunuyorsa, testis boyutları değişmiş ise, sperm kalitesinde ve miktarında azalma varsa, hiç vakit kaybetmeden ameliyata alınması gerekir.
Varikoselektomi
Varikoselektomi, hastalığın tedavisinde mikro cerrahi yönteminden faydalanılmasıdır. Ameliyat esnasında 2 milimetrelik bir kesi açılır ve buradan içeri girilip, varislenmiş damar bölgesine gidilir. Şişen damar, diğer damarlardan ayrılır ve bağlanır. Ameliyat genellikle ortalama 40 ile 95 dakika arasında sürmektedir. Ameliyat süresi hastadan hastaya farklılıklar gösterebilmektedir. Bu ameliyata uygun olup, ameliyatı yaptıran hastaların yüzde 35’lik bir bölümü kısırlıktan kurtulmaktadır. Sperm kalitesi ise yüzde 70 oranında atış gösterir. İlaçla tedavi ile ağrıları dinmeyen ve varikoselektomi ameliyatı olan hastaların oldukça büyük bir bölümünde ağrıların sona erdiği tespit edilmiştir.
Sıkça Sorulan Sorular
Varikosel olan bir erkeğin çocuğu olur mu?
Ameliyat edilmediği takdirde kişinin çocuk sahibi olma şansı azalır. Aynı zamanda testiste ağrı yapar ve testis küçülmesine hatta testisi kaybetmeye kadar gidilebilir.
Varikosel nereleri ağrıtır?
Rahatsız bir ağrı olduğu için kendini direkt olarak belli eder ve genellikle bu ağrı kasık bölgesinde ve testiste hissedilebilir. Ayrıca zaman zaman bacağa doğru da yayılabilir.
Varikosel olan herkes kısır mıdır?
Toplum içerisinde %15 – %20 oranında meydana gelir ve kısırlık nedeniyle başvuranların %40 – %45’inde bu problem görülür.
