Uyku Çalışmasında Neler İzlenir?

Uyku çalışmasında neler izlenir? yazımızda, uyku testinde tespit edilebilecek bozukluklar ve kontrol edilen aktiviteleri inceleyebilirsiniz. Detaylar makalemizde..

Uyku Testi Nedir?

Bir uyku testi çalışması esnasında, uyku problemlerinize neyin neden olduğunu belirlememize yardımcı olmak için uyuduğunuzda vücudumuza neler olduğunu gece boyunca kaydeder. Semptomlarına ve tıbbi geçmişinize bağlı olarak yapılacak olan uyku testi sırasında, kendi evinizin konforunda ve yatağınızın rahatlığında yatabilecek bir ortam oluşturulmaktadır. Pek çok kişi için uygun olabilecek uyku testleri, uyku apnesini teşhis etmek veya ekarte etmek için kullanılabilir. Doktorunuz, özel durumunuza ve tıbbi geçmişinize göre seçeneklerinizi sizinle konuşacaktır.

Uyku polikliniğinde yapılan uyku testinin en doğru sonucu verebilmesi için bulunduğunuz odanın karanlık ve sessiz olması gerekmektedir. Bu nedenle uykunuzu kaçıran ve dikkatinizi bozan bir durum olduğunda teknisyene bildirmeniz önemlidir. Uyku teknisyenimiz uyku çalışmanızı izlerken ayrı bir kontrol odasında olacaktır. Odada sizin dışınızda kimse olmayacaktır. Ayrıca yorgunluk ve sabah baş ağrıları ile uyanma gibi sebebi belli olmayan semptomların teşhisinde de kullanılabilir. Siz ve yakınlarınızdan birinde uyku bozukluğu olduğundan şüpheleniyorsanız, tanısal test seçeneklerinize bakıyor olabilirsiniz. İşte iki yaygın uyku apnesi testi ve bunların maliyeti hakkında bilmeniz gerekenlere içeriğimizden ulaşabilirsiniz.

Uyku Çalışmasında Neler İzlenir?

Kullanılan sensör tiplerinde farklılıklar olabilse de çoğu uyku değerlendirmesinde aşağıdaki kayıtlar yapılacaktır. Uyku çalışmalarında izlenen aktiviteler arasında;

• Beyin aktivitesi (elektroensefalogram veya EEG): Teknisyen başınızı ölçecek ve beyninizin birkaç farklı bölümünden kayıt yapmak için evrensel bir ölçüm sistemi kullanarak kafa derinize elektrotlar uygulanacaktır. Saç deriniz temizlenecek ve sensörler, kafa derisi ile iyi temas sağlamak için az miktarda elektrot jölesi ile doldurulacaktır. Yerinde tutmak için her elektrotun üzerine küçük bir gazlı bez uygulaması yapılacaktır. Bu sayede beyin aktiviteleriniz kayıt altına alınabilir ve uykudaki aktifliği ölçülebilir.
• Göz hareketleri (elektro-okülogram veya EOG): Göz hareketleri sadece uyanma sırasında değil, uykunun rüya görme aşaması olan hızlı göz hareketi uykusu (REM uykusu) sırasında da meydana gelir. REM uykusunu algılamak için bu hareketleri kaydetmek için her iki gözünüzün yakınına sensörler yerleştirilecektir . Bu elektrotlar cerrahi bant veya küçük gazlı bezlerle yapıştırılabilir.
• Kas aktivitesi (elektromiyogram veya EMG) kontrolü: Çene kaslarının aktivitesi tipik olarak çenenizin üstüne ve altına yerleştirilen sensörlerden kaydedilir. REM uykusunun ya da rüya uykusunun göz hareketlerinin varlığının yanı sıra bir başka özelliği de bu uyku evresinde çene kasları ve vücuttaki diğer iskelet kaslarının (göz hareketlerini kontrol eden kaslar hariç) tonlarını kaybetmesidir. Bu nedenle bu uyku evresinde istemli olarak hareket edemiyoruz. Bu kayıtlar, REM uykusunun ne zaman gerçekleşeceğini belirlemeye yardımcı olur. Ek olarak, EMG, bacaktaki kaslardan, ön tibialis kaslarından kaydedilir. Bu kas aktivitesi bize periyodik uzuv hareketlerinin olup olmadığını söyler. PLMS, uyku sırasında bacak kaslarının uykuyu çok bozabilecek ritmik seğirmesidir. ama çoğu zaman uyuyan kişi tarafından bilinmez. Ek olarak, semptomlarına bağlı olarak, seğirmeyi değerlendirmek için kollardan veya diş gıcırdatmayı değerlendirmek için çene yakınındaki kaslardan, bruksizm adı verilen bir durum olan kas aktivitesi kaydedilebilir.
• Çalışma sırasında nefesinizi kaydetmek için kullanılan birkaç farklı sensör vardır. Burnunuzdaki hava hareketinin basıncını kaydetmek için her iki burun deliğinizin hemen içine oksijen kanülüne benzer küçük tüpler yerleştirilecektir. Burnunuza giren ve çıkan havanın sıcaklığını ölçmek için burnunuzun yanına küçük bir sensör de yerleştirilecektir. Solunum sırasında diyaframınızın hareketini ölçmek için göğsünüze ve ayrıca karnınıza elastik bir bant yerleştirilecektir. Son olarak, göğsünüze, vücudunuzun pozisyonunu, yani sırtınızda, yanlarda veya karnınızda uyuduğunu algılayan küçük bir sensör bantlanabilir. Tüm bu sensörler, uyku sırasında solunum durması ataklarınız olup olmadığını, hangi vücut pozisyonunda meydana geldiğini ve ne tür uyku apnesinin mevcut olduğunu belirlememizi sağlar.
• Oksijen alımı kontrolü: Kanınızdaki oksijen seviyelerini ölçmek için işaret parmağınıza küçük bir dolgulu klips yerleştirilecektir. Bu teste genellikle oksimetre veya gece oksimetresi denir. Bu cihazla, klipsin bir tarafından parmağınızın içinden ve klipsin diğer tarafına bir ışık huzmesi geçer. Gece oksimetresi, özellikle nefes almayı bırakırsanız, uyku sırasında oksijen seviyelerinizde önemli düşüşler olup olmadığını belirlememizi sağlar.
• Kalp atış hızı (elektrokardiyogram veya EKG): Kalp atış hızındaki değişiklikler ve kalp ritimlerindeki düzensizlikler, farklı uyku evrelerinde ve en belirgin olarak uyku apnesi olan bazı uyku bozukluklarında ortaya çıkabilir. Kalbinizin aktivitesini kaydetmek için göğsünüze bir veya iki elektrot bantlanacaktır.

Bazı hastalarda, bu sensörlere ek olarak, uyku apnesinin daha ileri değerlendirilmesi için duruma göre burnu veya burnu ve ağzı kapatan bir maske de bulunur. Bu maske, boğazı açık tutmak ve nefes almayı düzenli tutmak için basınçlı havayı bir makineden ve maskenin içinden taşır. Bu cihaz, sürekli pozitif hava yolu basıncı ( CPAP ) makinesidir. Uyku uzmanınız, çalışma öncesi değerlendirmeniz sırasında CPAP kullanılıp kullanılmayacağını sizinle görüşecektir. Sensörler uygulandıktan sonra, tipik olarak yaklaşık bir saat süren bir işlemdir, muhtemelen genellikle yatmadan hemen öncesine kadar okumanıza veya rahatlamanıza izin verilecektir.

Uyku sırasında vücudunuzun aktivitelerini kaydetmek için kullanılan tüm ekipmanlar, yatak odanızdan ayrı bir izleme odasında bulunur. Yatak odanız sessiz olmalı. Eğitim süresince radyo ve televizyon açık bırakılmayacaktır. Bu, teknisyenin sizi net bir şekilde duyabilmesi ve uykunuzun bölünmemesi için yapılır. Teknisyenin sizi izleme odasından görmesini ve sizinle konuşmasını sağlayacak kapalı devre televizyon sistemi bulunmaktadır. Teknisyen gece boyunca sizi sürekli gözlemleyecek ve kaydınızı izleyecektir.

Uyku çalışmasına başlama saati:  Yatma saatiniz geldiğinde, teknisyen sizden yatağa uzanmanızı isteyecek ve kayıt cihazlarınız, izleme odasındaki kayıt ekipmanına giden bir kabloya bağlı olan özel bir kayıt kutusuna bağlanacaktır. Uyku çalışmasına başlamak için teknisyen sizinle iki yönlü interkom sistemi üzerinden konuşacaktır. Elektrotları test etmek için bir dizi manevra yapmanız istenecektir. Örneğin, bu talimatlardan bazıları tipik olarak gözlerinizi açıp kapamayı, gözlerinizi hareket ettirmeyi, dilinizi dışarı çıkarmayı, bacaklarınızı esnetmeyi ve nefesinizi tutmayı içerir. Teknisyen talimatları izleyerek kayıtta ayarlamalar yapabilir ve tüm sensörlerin doğru çalıştığından emin olabilir. Daha sonra denemeniz ve uykuya dalmanız istenecektir. Bu noktada çalışma başlamıştır.

Gece boyunca yatmak:  Gece boyunca herhangi bir şeye ihtiyacınız olursa konuşabilirsiniz ve teknisyen sizi izleme odasında duyacaktır. Birçok kişi gece tuvaleti kullanmak için kalkar. Teknisyenin sizi ayağa kaldırması basit bir işlemdir ve bu meydana geldiğinde elektrotlar çıkarılmaz. Tuvaleti kullanmanız veya başka bir şeye ihtiyacınız olursa, teknisyeni arayın ve elektrotların kayıt kablosundan çıkarılacaktır. Teknisyene haber vermeden yerinden kalkıp kalkmaya çalışmamalısınız.

Sonuç

Bir uyku çalışması esnasında birden fazla aktivite aynı anda izlenmektedir. Uyku odasının dışında bir gözlem odasında bulunan teknisyenler gece boyunca hareketlerinizi ve vücut fonksiyonlarının kontrolünü sağlayacaktır. Uyku çalışmasında neler izlenir? yazımızda izlenen fonksiyonlar hakkında detaylı bilgilere yer verdik. Bunlar arasından birden fazla aktivitenin yer alması, uyku bozukluklarının altında yatan neden teşhisine olanak sağlamaktadır. Soruna neden olan durumun teşhisi ile birlikte doktorunuz ile görüşme sağlayarak bir tedavi programı oluşturabilirsiniz. Dilerseniz, Avicenna Hastanesi Uyku Laboratuvarı bölümü uzman doktorlarımıza randevu alarak, ön muayene için randevu oluşturabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular