Demir Eksikliği Nedir?
Vücudun ihtiyaç duyduğu demirin çeşitli sebeplerden dolayı karşılanmaması bu hastalığa yol açar. Vücutta pek çok görevi olan demir, kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobinin yapı taşıdır. Kandaki demir oranı düşük olduğunda, alyuvar üretimini azaltır ve hücre, doku ve organlara oksijen miktarında azalma olur. Bu hastalık sonucunda ise kansızlık yani anemi meydana gelir.
Demir Eksikliği Neden Olur?
Vücutta demir ihtiyacının artmasıyla ortaya çıkan nedenler;
- Emzirme dönemi
- Gebelik
- Sık aralıklar ile doğum yapmak
- Büyüme çağında olmak
- Ergenlik dönemi
Yetersiz demir alımı sonucu oluşan nedenler;
- Yetersiz ve dengesiz beslenme
- Demir bakımından zengin et, karaciğer ve diğer sakatatların tüketilmediği beslenme türü
Vücutta demir kaybı sonucu meydana gelen nedenler;
- Adet kanamalarının ağır olması
- Mide ülseri, hemoroid ve kaza gibi nedenlerden dolayı kan kaybı yaşanması
- Aşırı egzersiz yapılmasıyla birlikte idrar ve terle demir gibi mineral ve diğer elementlerin kaybolması
Diğer nedenleri;
- Mide asit salgısının yetersizliği
- Mide veya onikiparmak bağırsağında ülserlerin varlığı
- Mide veya ince bağırsağın bir bölümünün operasyon ile alınması
- Kalıtsal demir eksikliği
- Emilimi bozan ilaçların kullanımı
- Vücuda alınan demirin, çölyak gibi rahatsızlıklardan dolayı bağırsaklar tarafından yeterli miktarda emilememesi
- Çay, kahve ve kola gibi içecekler yemekler ile birlikte tüketildiğinde demir emiliminin engellenmesi
Demir Eksikliği Belirtileri
- Cilt kuruluğu
- Kırılgan saç ve tırnaklar
- Dilde yanma
- Ağız mukozasında hassasiyet
- Ağız köşelerinde çatlaklar gibi semptomlar demir eksikliğinin belirtileri arasında yer alır.
Demir eksikliği anemisi belirtileri ise;
- Halsizlik
- Baş ağrısı
- Depresyon
- Sürekli yorgun hissetmek
- Konsantrasyon sorunları
- İlgisizlik
- Baş dönmesi ve göz kararması
- Fiziksel aktivite esnasında nefes nefese kalmak
- Uyku problemleri
- Saç dökülmesi
- Normalden daha fazla üşüme hissi
- El ve ayaklarda karıncalanma veya uyuşma
- Dilde şişme
- Kulak çınlaması
- Cilt renginin soluk görünmesi
Demir Eksikliği Nelere Yol Açar?
- Kalp rahatsızlıkları
- Hamilelikte sorunlar
- Huzursuz bacak sendromu
- Bebek ve çocuklarda gelişim – zeka geriliği
- Bağışıklık sisteminde zayıflama ve daha çabuk hasta olma
Demir Eksikliği Tanısı
Başka amaçlar ile yapılan veya rutin kan sayımı esnasında teşhis edilebilir. Bu hastalığın erken teşhis edilebilmesi adına demir depolarının durumunu gösteren kan testleri yapılır. Eğer kendinizde bu hastalığın olduğunu düşünüyorsanız, en yakın sağlık kuruluşuna gitmenizi tavsiye ederiz. Doktor hayat ve yeme alışkanlıklarını sorgulayacak, daha önce geçirmiş olduğunuz hastalıkları ve kullandığınız ilaçları sorarak gereken muayene yapacaktır. Öte yandan kesin bilgi için kan testleri yaptırmak gerekmektedir. Bu testler sayesinde hemoglobin, hematokrit, eritrosit sayısı ve transferin gibi çeşitli parametrelere bakılır ve böylelikle bir tanı konulur.
Demir Eksikliği Tedavisi
İlk olarak hangi sebepten ortaya çıktığını tespit etmek gerekir. Bu problem ortadan kaldırıldığında ise tedavi sürecinin ilk adımı atılmış olur. Eğer bu eksiklik demirin gıda ile alımının çok düşük olması ile ilgiliyse, kişinin diyeti yeterli seviyede demir alacak şeklinde olmalıdır. Bu anlamda yeme içmesine dikkat etmesi ve önerilen beslenme programına uyması gerekmektedir. Eğer diyetteki bu tarz bir değişiklik yeterli olmazsa, demir eksikliği ilaçları tedavi için uygulanmaktadır. Ancak doktorun kontrolü dışında herhangi bir ilaç alımı yapmamalısınız.
Demir Eksikliğine Ne İyi Gelir?
Demir açısından zengin yiyecekleri tüketmek gerekmektedir. Kırmızı et, karaciğer, diğer sakatatlar, nohut, mercimek, barbunya, bezelye, börülce, kuru fasulye, ıspanak, patates, kuru erik, çekirdeksiz üzüm, haşlanmış soya fasulyesi, kabak, yulaf, pekmez ve bal gibi besinler demir bakımından oldukça zengindir. Bu ürünleri tüketmek bu hastalığı önlemeye yardımcı olur.
Sıkça Sorulan Sorular
Demir eksikliği nasıl önlenir?
Demir bakımından zengin besinleri tüketmek, bu besinleri demir emilimini kolaylaştıran yiyecekler ile birlikte tüketmek, demir emilimini azaltan yiyecek ve içecekleri tüketmekten kaçınmak gerekmektedir.
Demir eksikliği neden yorgunluk yapar?
Vücutta hemoglobin adlı proteini üreten demirin eksilmesinden dolayı, kaslara ve dokulara az oksijen gider.
Demir eksikliği tedavi edilmezse ne olur?
Bu hastalığa bağlı olarak kansızlık meydana gelir ve bu kansızlık uzun sürdüğü zaman kalpte büyüme ve kalp yetmezliği meydana gelir.
