Diz Protezi Nedir?
Diz protezi nedir sorusunun en basit yanıtı, kireçlenme ya da eklem aşınması gibi hastalıkların yaşanmasıyla birlikte bireylerin, dizinin işlevini görmesi adına ameliyat ile takılan biyolojik olarak uyumlu olan metal alet şeklinde verilebilir. Günümüz teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte robotik diz protezi ameliyatı da gerçekleştirilebilmektedir.
Diz Protezi Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?
Diz protezi ameliyatı ne zaman yapılır diye merak eden hastalar için cevap, ağrı seviyesinin katlanılamaz seviyeye geldiği zaman şeklinde verilebilir. Birey bu noktadan sonra dizlerini kıramaz ve açıp kapatmakta zorluk çekmeye başlamıştır. Bu noktada doktorun belirlediği ilaç ve fizik tedavi süreçleri de artık etki etmez hale gelmiştir. Tam da bu süreçte artık hastanın diz protez ameliyatı olma zamanı geldi demektir. Hasta diz protez ameliyatı ile birlikte rahatlama yaşayacak ve günlük yaşamında daha az konfor kaybı ile karşı karşıya kalacaktır.
Diz Protez Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılmalı?
Hastaların en merak ettiği sorulardan birisi de diz protezi ameliyatı hangi durumlarda yapılmalı sorusudur. Çünkü hasta ameliyat olması gerekiyor mu yoksa, ilaç veya fizik tedavi ile iyileşebilecek mi merak eder. Diz eklemindeki kireçlenmenin hem klinik hem de radyolojik sınıflara ayrılmasıyla karar aşaması başlar. Bu noktada 4 aşama bulunmaktadır. 1 ve 2. seviyedeki hastalar için fizik tedavi ve ilaç tedavisi gibi yöntemler yeterli olacaktır. 3. ve 4. seviyedeki hastalar için ise yoğun ve ilerleme kaydetmiş kireçlenme mevcut olduğu için diz ameliyatı şart hale gelmiştir. Böyle durumlar genellikle ileri yaşlardaki insanlarda görülür ve hastanın günlük yaşamını rahat bir şekilde devam ettirebilmesi adına protez diz ameliyatı yapılır. Protez ameliyatı sonrasında hastanın artık fonksiyon gösteremeyen dizi yenilenmiş hale gelir.
Diz Kapağı Ameliyatı
Diz kapağı ameliyatı halk dilinde dizde kireçlenme ameliyatı olarak da bilinmektedir. Diz kapağı protez ameliyatı fiyatları genellikle hastanın durumuna ve hastaneye göre değişiklik göstermektedir. Diz eklemlerinin kireçlenmesi genellikle farklı bir hastalık sebebiyle olmamaktadır. Direkt olarak yaşlanmaya bağlı gelişen bir sorun olarak karşımıza çıkar. Bunun yanında zaman zaman da olsa, bir takım romatizma hastalıkları, travma geçirmeyle birlikte görülen kıkırdak problemleri ve eklemleri oluşturmakla görevli kemiklerin içerisindeki hücrelerin ölümü gibi nedenlerle de diz kireçlenmesi görülebilmektedir.
Eklem Aşınması
Vücudumuzdaki büyük eklemlerden birisi olan diz eklemi çeşitli nedenlerle aşınabilir. Diz eklemi yapısının bozulmasına, aşınmasına neden olan etkenler ise şu şekilde sıralanabilir:
- Kaza sonucu oluşan kırıklar
- Diz eklemi aksına ait olan şekil bozuklukları
- Obezite
- Enfeksiyon veya metabolik sebepler
- Vücut işleyişinde ortaya çıkan aşındırıcı süreçler
- Yaşlılık
Bütün bunların sonucunda diz eklemimizi oluşturan kemiklerin kıkırdak dediğimiz parlak yüzeylerinde bozulmalar, diz eklem sıvısının azalması ve içeriğinin değişmesi, eklemi destekleyen diz bağlarının güç kaybetmesi, menisküs yırtılmaları, aşınmaları ve diz eklem mesafesinin daralıp deformite oluşması gibi eklem aşınması türleri görülebilir.
(Şekil 1: Normal diz) (Şekil 2: Aşınmış diz)
Eklem Ağrısı
Diz eklemindeki aşınma, kendisini eklem ağrısı ile ortaya koyar. Ağrının “Gece Ağrısı” şeklinde görülmeye başlaması da en ilerlemiş aşamadır. Ayrıca hareket kısıtlanması, günlük aktivitelerin yapılamaması, yaşam kalitesinin düşmesi ve hayattan zevk alamama söz konusudur. Türkiye’de yaklaşık 5 milyon kişide eklem aşınması olduğu düşünülmektedir.
Eklem Aşınması Tedavisi
Eklem aşınması tedavisi, hastaya ve hastalığın aşamalarına göre, ilaç ve destekleyici tedaviler, artroskopi, eklem eksenini değiştiren ameliyatlar ve diz protez ameliyatlarıdır. Diz protez ameliyatlarında, aşınan eklem yüzleri değiştirilmekte ve yeni bir eklem oluşturulmaktadır. Aşağıdaki videoda da görüldüğü gibi aşınan eklem yüzleri, ortopedik cerrahın diz eklemindeki aşınan yüzeylere yaptığı kesilerle şekillendirilmekte ve buralara da yeni eklem yüzleri yerleştirilip, total diz protezi ameliyatı gerçekleştirilmektedir. Klasik diz protezi ameliyatlarinda en önemli aşama, diz protezinin ömrünü ve hastanın ağrısız olmasını belirlemesi açısından, eklem yüzlerinin uygun açılarda kesilmesi aşamasıdır. Ortopedik cerrah bunun için gözle belirleme yapıp, uygun bir şablon kullanmaktadır.
Robotik Diz Protezi Ameliyatı
Peki, robotik diz protezi ameliyatı nasıl yapılır? İşte bu eklem yüzlerinin kesim işlemleri artık bilgisayar destekli ve robotik kolun diz eklem yüzeyinde yaptığı bir haritalama, topografik belirlemeye göre ve işlem kontrol süreçleriyle gerçekleştirilmektedir. Robotik diz protezi ameliyatı olarak tanımlanan bu işlemle de daha hassas, kesin, sağlam kemik dokusunu koruyan, yumuşak dokuları da daha az travmatize eden eklem yüzü şekillendirilmesi yapılmakta ve yöntemin hastaya kazandırdığı kazanımlar oldukça fazla olmaktadır.
Robotik diz protezi ameliyatı ile hastaların elde ettiği avantajlar şu şekilde sıralanmaktadır:
- Daha küçük kesi imkanı ve daha hızlı iyileşme
- Daha ağrısız ve kaliteli bir iyileşme süreci
- Dizdeki bağların korunması
- Sağlıklı kemik stoğunun korunması
- Doku hasarının az olması
- Daha doğal bir diz hissi vermesi
- Daha uzun ömürlü bir proteze sahip olma
Bütün bunları göz önünde bulundurarak, diz protez ameliyatında robotik cerrahinin bir üst aşama olduğunu ve özellikle protez ömrünün anlamlı bir şekilde uzadığını söyleyebiliriz.
Diz Protezi Ameliyatı Sonrası
Diz protezi ameliyatı sonrası hastaların uyması gereken bazı kurallar vardır. Bu kurallar bundan sonraki yaşamları boyunca geçerli kurallardır. Çünkü hasta bundan sonraki yaşamına yapay bir diz eklemiyle devam edecektir. Diz protezi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir:
- Yüksek bir yerden atlama ya da düşme gibi durumlardan kaçınmak
- Proteze iyi bakmak ve tehlikeli hareketler yapmamak
- Ameliyatın ardından rutin kontrolleri yaptırmak
Diz protezi ameliyatı sonrası dizden ses gelmesi durumuyla karşı karşıya kalan hastaların mutlaka bir doktor muayenesinden geçmesi gerekmektedir. Diz protez ameliyatı olanlar sık sık doktor kontrolünden geçmelidir.
Diz Platini Ameliyatı
Hastaların merakla araştırmalar yaptıkları bir diğer konu da, diz platini konusudur. Diz platin ameliyatı özünde herhangi bir aletin ya da makinenin tamir edilmesi gibi yapılır denilebilir. Çünkü eskimiş ve bozulmuş parça çıkartılır ve yerine yenileri takılır. Dize platin takılması da aynı bu şekilde, zarar görmüş olan diz eklemlerinin yerine platik takılması olarak karşımıza çıkar. Hastanın diz kapağı protezi ameliyatı ile birlikte diz, platin ile güçlendirilmiş hale gelir. Diz platini ve diz altı protezleri birbirlerine karıştırılmamalıdır. Diz altı protez denilen alet, dizden aşağısında bacağı bulunmayan insanlar için üretilmiştir. Bununla birlikte dizde kıkırdak ameliyatı gibi konular da, bir başka yazının konusu olacaktır.
Diz Protez Ameliyat Fiyatları
Diz protezi ameliyat fiyatları, hastanın durumuna, hastaneye ve diğer etkenlere göre farklılıklar gösterebilmektedir. Ameliyat ekibi, ameliyat için gerekli görülen cihaz ve makineler, ameliyat sırasında hastaya verilecek olan ilaçlar ya da sürülecek olan medikal ürünler ve daha birçok değişkene bağlı olarak fiyatlar farklılıklar gösterebilmektedir. Fakat, ülkemizde diz protez ameliyatları oldukça sık yapılmaktadır ve diz ameliyatları fiyatları arasında büyük farklılıklar gözlemlenmemektir. Böylesine büyük uçurumlar olmamasının sebebi, ülke genelinde çok sayıda tecrübeli doktorun bu ameliyatları rahatlıkla yapabilmeleridir.
Diz Protezi Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
Ameliyata girecek olan hastaların ortak sorusu genellikle, “Diz protezi ameliyatı ne kadar sürer?” sorusu olmaktadır. Vücuda verilen anestezinin etkinliğini göstermesiyle beraber, diz bölgesi özel olarak sterilize edilmekte ve ameliyat başlamaktadır. Bu andan itibaren normal bir diz protez ameliyatı genellikle ortalama 2 saat sürmektedir. Robotik diz protezi ameliyatı için ise süreler farklılık gösterebilmektedir.
Diz Protezi Kırılır mı?
Diz protez ameliyatı sonrasında iyileşme gösteren ve günlük yaşamına geri dönen hastaların akıllarında hep “Diz protezi kırılır mı?” sorusu yatmaktadır. Diz protezleri kırılmaz. Fakat kötü kullanım sonucunda erken gevşeyen diz protez örnekleri görülebilmektedir. Aşırı yüklenme ve dikkatsizliklerle birlikte, erken bozulma tarzı sorunlar ile karşılaşılabilmektedir. Normal bir diz protezinin genel ömrü 25 ile 30 yıl arasında değişiklik gösterir. Fakat, diz protez, travmalara maruz kalmışsa ve kontrolleri rutin olarak yapılmamışsa, ömründe kısalma görülebilir. Bu tip durumların yaşanmasıyla birlikte diz protez yenilemesine ihtiyaç duyulabilmektedir. Bozulma gösteren protezler diz ameliyatları ile yenilenirler.
Sıkça Sorulan Sorular
Diz protezi ameliyatı kaç ayda iyileşir?
Hastalar maksimum 6 hafta içinde iyileşme sürecini tamamlar.
Diz protezinin ömrü kaç yıldır?
Modern teknikler ve iyi eller ile yapıldığı takdirde, 20 – 25 yıl ağrısız ve diz fonksiyonlarının tam olduğu bir yaşam süresi elde edilir.
Diz protezinin riskleri nelerdir?
Enfeksiyon, toplardamarlarda pıhtı oluşumu ve proteze ait mekanik sorunlardır.
