Düztabanlık: Nedir, Belirtileri ve Tedavisi

Düztabanlık Nedir?

Halk arasında taban düşüklüğü olarak bilinen düztabanlık, ayağın normalde olması gereken iç uzun kavsinin kaybolarak topuğun dışa doğru kaymasıdır. Düztabanlık denildiğinde ilk etapta akla çocuk ayağı gelse de, düztabanlık yalnızca doğuştan gelen bir durum değildir. İnsan ayağında, 26 farklı kemik ve bu kemikleri bir arada tutan 33 eklem vardır. Aynı zamanda 100’den fazla kas, tendon ve bağa sahiptir.

Yetişkin bir insanın ayak tabanına bakıldığı zaman, ayak kemerleri adı verilen enlemesine ve boylamasına yerleşimli çukurluklar görülür. Bir insanın ayağındaki yük dağılımının nasıl olduğunu ve yürümesine etkisini belirleyen ayak kemerleri, sağlam ve esnek olması gerekmektedir. Çünkü bu kemerlerin strese ve çeşitli yüzeylere uyum sağlaması şarttır. Düztaban insanların ayak tabanı kemeri ya yoktur ya da çok düşüktür. Bunun anlamı da ayakta dururken ayakların normal bir kavisi yok demektir. Uzun süreli fiziksel aktivite yapıldığında, ağrıya neden olarak kendini belli eder. Peki düztabanlık nedir? Düztabanlık belirtileri nelerdir? hepsi ve daha fazlası için okumaya devam edin…

Düztabanlık Çeşitleri Nelerdir?

• Esnek (Fleksibl) Düztabanlık: En yaygın görülen düztaban çeşididir. Ayak yük altında ayak kemerleri görülür ve yere bastığında taban düzleşmesi meydana gelir. Bu çeşidin kemik yapısında sorun olmaz ancak kas ve bağlarda gevşeklik olabilir. Eğer genetik durumdan kaynaklı değilse, 8 – 10 yaşından sonra kendiliğinden düzelme ihtimali vardır.
• Sert (Rigit) Düztabanlık: Hem ayak boştayken hem de yere basarken ayak kemerleri oluşmaz. Ayak kemiklerinin aralarındaki uyumun bozulması ile meydana gelir ve tedavi edilmediği sürece kalıcı olabilir. Nadir görülen bir çeşittir ve ileri tetkik ve tedavi gerektirir. Yere basıldığında, ayak kemeri bulunmadığı için, bilek ve topuk dışa bükülürken, ayak ise içe doğru bükülür.
• Kısa Aşil Tendonun Neden Olduğu Düztabanlık: Topuk kemiğini baldır kasına bağlayan aşil tendonun kısa olması durumunda karşılaşılan bir çeşittir. Yürürken ya da koşarken topuğun erken kalmasına neden olduğu gibi ağrıya da sebebiyet verir.
• Posterior Tibial Tendon Disfonksiyonunun Neden Olduğu Düztabanlık: Baldır kasını ayak bileğinin iç kısmına bağlayan tendon yaralandığı zaman ya da deforme olduğu zaman bu çeşit görülür. Eğer ayak kemeri ihtiyaç duyduğu desteği almazsa, ağrı ve düztabanlık meydana gelir.

Düztabanlık Belirtileri

Çocuklarda ve yetişkinlerde sorun yaratmayan düztaban, spor ya da herhangi bir aktivite için genellikle sorun yaratır. Düztabanlık belirtileri arasında en sık karşılaşılan semptom ise ağrıdır. Öte yandan basış şeklinin bozulmasından dolayı ayakkabıların iç tarafları daha çabuk bir şekilde aşınır. Peki ağrılar nerede yaşanır ve diğer semptomlar nelerdir?

• Ayak bileği içlerinde ağrı
• Ayak kemerlerinde ağrı
• Baldırlarda ağrı
• Diz eklemlerinde ağrı
• Kalça eklemlerinde ağrı
• Belde ağrı
• Ayakkabıların çabuk deforme olması
• Bacakların çabuk yorulması
• Ayaklarda sertlik ya da uyuşma hissi
• Ayaklarda şişlik
• Ayaklarda basış bozukluğundan kaynaklanan ikincil gelişen nasırlaşmalar
• Yürüme ya da denge ile ilgili problemler

Düztabanlık Nedenleri

• Doğumsal (Konjenital): Genetik faktörlere dayanarak doğuştan gelen anomaliler bu rahatsızlığa neden olabilir. Ayrıca ailesinde düztaban olanların da, düztaban olma ihtimali oldukça yüksektir. Vertikal talus, tarsal koalisyon, beyin felci, kas distrofisi ya da spina bifida gibi hastalıklarda buna neden olur.
• Edinsel: Geçirilmiş ayak travması, ilerlemiş yaş, romatoid artrit, obezite ve diyabet, arka tibial tendonun hasar görmesi, disfonksiyonu ya da yırtılması gibi semptomlar da buna neden olur.

Çocuklarda Düztabanlık

Çocuklarda ve bebeklerde, ayak kemeri çoğunlukla vardır ancak yine de çocuklarda düztabanlık meydana gelebilir. Ancak erken çocukluk döneminde düztaban olan kişilerin, her zaman düztabanlık belirtilerine sahip olması beklenemez. Öte yandan bir çocukta yanlış kemik gelişimi ya da spina bifida gibi başka bir durumun sonucu olarak düztabanlık oluşmuşsa, doktora giderek altta yatan nedenin belirlenmesi ve tedavi edilmesi gerekir.

Düztabanlık Tanısı

Ağrı ya da başka herhangi bir belirti yaşamayan kişilerin doktora başvurmalarına çokta gerek yoktur. Buna ek olarak, yakın zamanda ortaya çıkan düztabanlık, ayaklarda, ayak bileklerinde ya da alt ekstremitelerde ağrı, destekleyici ve iyi oturan ayakkabılar ile düzelmeyen semptomlar, ayakların ağır, sert ve hantal hissettirmesi gibi şikayetleri olan kişiler doktora giderek tıbbi bir yardım alabilirler. Peki bu muayenede düztabanlık nasıl anlaşılır?

Doktor muayenesinde ilk olarak hastanın düztabanlığa sebep olabileceği hastalıklar ya da travmalar kontrol edilir. Ayakkabılarda anormal aşınma olacağı için, hastanın ayakkabıları incelenir. Basit hareketler ile ayak ve bacaklar gözlemlenir ve kasların ve tendonların kuvveti test edilir. Aynı zamanda hastanın ayakları ayaklarını ve yürüyüşünü inceleyerek bir teşhis de konulabilir. Son olarak bu muayenenin desteklenmesi için görüntüleme tekniklerine başvurulabilir. Ayaklardaki kemiklerin ve eklemlerin görüntülerini elde etmek için röntgen, kemik yapılarını daha detaylı incelemek için bilgisayarlı tomografi, vücuttaki yumuşak dokuların ayrıntılı görüntülenmesi için ultrason ve hem sert hem de yumuşak dokular için daha ayrıntılı bir görüntü elde etmek için MR çekilir.

Düztabanlık Tedavisi

• Düztabanlıkta tedavi genel olarak problemin nedenine ve ciddiyetine bağlı olarak değişmektedir. Eğer ağrı ya da başka herhangi bir zorluk olmazsa, tedaviye gerek yoktur.
• Ayak kemer destekleri, ağrıları en aza indirmek için daha faydalı olabilir. Aynı zamanda ayak kıvrımlarını destekleyen özel olarak tasarlanmış destekler de tercih edilebilir. Ancak bu tür desteklerin düztabanlığı direkt olarak tedavi etmediğini ve yalnızca şikayetleri azalttığını belirtelim.
• Germe egzersizleri yapılarak, tendon rahatlatılabilir.
• Fizik tedavi yöntemi ile de ağrıları en aza indirebilmeniz mümkün.
• Ağrılar için buz ya da dinlenme faydalı olabilir. Ayrıca bu belirtileri artıran etkinliklerden kaçınılması gerekmektedir. Örneğin ağır sporlar yapmak yerine yürüyüş yapılabilir ya da bisiklet sürmek yerine yüzme tercih edilebilir.
• Diyabet, obezite ve yüksek tansiyon gibi hastalıklar kesinlikle kontrol altına alınmalı.
• Yukarıda bahsettiklerimizin dışında, eğer hekimin görmesi gereken bir durum söz konusu ise, cerrahi müdahale yapılması gerekebilir.
• Ayağın aşık kemiğinin doğuştan olması gerekenden daha farklı şekilde ise, cerrahi müdahale yapılır.
• Bazı kemikler henüz çocukken düzgün şekilde gelişmediği için, kişi hayatı boyunca buna maruz kalabilir. Bunun için kaynaşık kemikleri ayırmak gerekebilir.
• Kemik çıkıntılar yine cerrahi müdahale gerektirebilir.
• Kemikler kesilerek veya eklemler dondurularak, ayağa uygun bir şekil verilebilir.
• Tendonların şişmiş ve hastalıklı kılıfları, temizlenebilir.
• Vücuttaki bir tendon yapıştığı kemikten ayrılır ve başka bir yere tespit edilir. Böylece ayağın olması gereken şekle girmesi sağlanır.

Düztabanlık Komplikasyonları

• Aşil tendon hasarı
• Ayak bileği ya da ayak bileklerinde artrit
• İçe kıvrık ayak başparmağı (Hammertoes)
• Plantar fasiit, ayak tabanlarındaki bağların iltihabı
• Posterior tibial tendinit
• Ayak çıkıntıları olanlar, düztabanlık belirtilerini ağır yaşayanlardır.

Düztabanlık Egzersizleri

Topuk kordonunun gerilmesi ve golf topu egzersizi gibi aktivitelerde bulunabilirsiniz. Topuk kordonunun gerilmesindeki amaç; aşil tendonunu ve arka baldır kaslarını germektir.

Sıkça Sorulan Sorular