Emar (MR): Nedir & Nasıl Yapılır?

Hastalıkların tanı ve tedavisine yardımcı olan emar (MR), bir diğer adıyla da bilinen manyetik rezonans görüntüleme, vücudun ayrıntılı bir şekilde görüntülenmesini sağlamak için radyo dalgaları, güçlü mıknatıslar ve bilgisayarın kullanıldığı bir görüntüleme yöntemidir. Peki daha detaylı bahsetmek gerekirse emar nedir? Emar nasıl çekilir? Bu ve bunun gibi soruların yanıtına ulaşmak için Avicenna Hastanesi olarak ele aldığımız makaleyi okuyabilirsiniz.

Emar Nedir?

Manyetik alan ve radyo dalgalarının uygulandığı bir teknik olan emar, vücuttaki hem organ hem de dokuların ayrıntılı görüntülenmesini sağlar. MR makineleri büyük ve tüp şeklinde mıknatıslardır. Bilgisayarlı tomografi ve röntgen gibi tekniklerin yanı sıra emar tekniğinde, sağlığa zararlı iyonlaştırıcı radyasyon tercih edilmez. Çekilen görüntü sayısına ve alanın boyutuna göre 15 – 90 dakika süren bu işlem, ağrısız ve acısızdır.

Emar Neden Çekilir?

Bir kişinin organlarını, dokularını ve iskelet sistemini incelemeye yarayan MR, ameliyat gerektirmeyen bir durumdur. Farklı problemleri teşhis etmek adına uygulanan bu teknik sayesinde, vücuda ait yüksek çözünürlüklü görüntülere ulaşılınır. Vücudun farklı kısımlarını görüntülemeye yarayan bu işlem, bir hastalığı ya da hasarı tespit ederek tedavi sürecini hızlandırır. Özellikle yumuşak dokular ve sinir sistemi ile alakalı problemleri değerlendirmek için sıklıkla kullanılır.

Emar Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Vücudun kemiksiz kısımları ya da yumuşak dokularını görüntülemek için kullanılan emar, pek çok hastalığın tanı ve tedavisi için de yaygın olarak tercih edilir. Migren, baş ağrısı, beyin tümörü, nörolojik rahatsızlıklar, epileptik nöbet, göz, kulak ve çene eklemi sorunu, omurga problemi, disk kaymaları ve disk fıtıkları, omuz ve diz gibi eklemler ve bağların değerlendirilmesi, spor yaralanmaları, kalp hastalıkları, kemik yapı rahatsızlıkları, göğüs ve karın içi organ rahatsızlıkları gibi durumlar için kullanılır. Vücudun her bölgesi için rahatlıkla kullanılabilen emar cihazı ile;

• Boyun yapısı, gırtlak, yutak, tükürük bezleri, dil ve çevre yapıları
• Beyin, göz, iç kulak ve kulak yapıları, çene eklemi, hipofiz, beyin atardamar ve toplardamar sistemleri
• Karın içi organlar ve alt karın bölgesi
• Akciğerler, kalp ve kalp ile ilgili damarlar
• Boyun, sırt ve bel bölgesi omurga patolojileri
• Tüm vücut anjiyografi
• MR spektroskopi
• Omuz, kol, dirsek, el bileği, el, kalça, uyluk, diz, bacak, ayak bileği ve ayak gibi uzuvların ve eklemlerin incelemeleri
• Perfüzyon MRG
• Kranial ve abdominal difüzyon görüntüleme
• Bölgesel MR anjiografik incelemeler
• BOS akım çalışması
• MRCP, MR pyelografi ve MR myelografi
• Tüm vücut metastaz tarama
• Dinamik doku MR
• Kinematik incelemeler yapılabilir.

Emar Nasıl Çekilir?

• Emar için herhangi bir hazırlığa gerek yoktur.
• Farklı bir uygulama yapılmadığı takdirde, hasta yemeğini yiyerek ve ilaçlarını alarak işleme gelebilir. Bazı durumlarda işlemden önce ortalama 4 saate kadar herhangi bir şey yiyip içilmemesi gerekmektedir. Bunun dışında bazı durumlarda da hastaların fazla miktarda su içmesi gerekebilir.
• İlk olarak hastalar, MR çekimi için tıbbi geçmişi hakkında bir form doldurur.
• Manyetik rezonans görüntüleme yöntemi öncesinde saat, kredi kartı, küpe, bilezik ve kolye gibi takılar, saç tokası, gözlük, takma diş ve işitme cihazı gibi metal eşyaları çıkarmalısınız.
• Bol ve rahat giysiler tercih etmelisiniz. Bazen çekimden önce bir elbise ya da önlük giymeniz istenebilir. Eğer önlük giyilmesi gerekmiyorsa, metal fermuar, düğmeler, balenli sütyen, kemer ya da toka içermeyen giysiler giyilmelidir.
• Kapalı alan korkusu olanlar işlemden önce doktorları uygun gördüğü takdirde hafif bir yatıştırıcı alabilirler.
• Mesane doluysa ve aksi bir durum söylenmediyse çekim öncesi idrar boşaltılabilir.
• Tüm bu hazırlık aşamasından sonra hastalar MR cihazının içine doğru hareket edebilen masaya yatırılır.
• Ağrısız bir işlem olan emarın süresi ortalama 15 – 60 dakika arasında değişmektedir.
• İşlem esnasında hareket etmek görüntü kalitesini etkilediği için, işlem süresi boyunca kişilerin hareketsiz kalması istenir.
• MR görüntülemesi esnasında yüksek ses oluştuğu için rahatsızlığı önlemek adına kulaklık verilebilir.
• Emar çekimlerinde bazen daha kaliteli ve daha net görüntülere ulaşmak adına hastaya damar yolu ile kontrast madde enjekte edilir.

MR Avantajları

• Radyasyon kullanılmaz.
• Hareket etmeden istenilen her düzlemde hastanın görüntüsü alınabilir.
• Yumuşak doku ayırt etme gücü oldukça yüksektir.
• Kemiğe komşu yapılar çok iyi derecede incelenir.
• Kan akımı kontrast madde kullanılmadan görüntülenebilir.
• Hem organların anatomik yapıları hem de fonksiyonları değerlendirilir.
• Burada kullanılan kontrast madde, iyotlu kontrast maddeden daha güvenilirdir.

MR Dezavantajları

• Tetkik süresi oldukça uzundur ve bu duruma hasta uyum sağlayamazsa net görüntüler elde edilemez.
• Dar ve kapalı bir yerde uzun süre kalma durumu olduğu için, klostrofobisi olan hastaların incelemesini yapmak zor olabilir.
• MR her ne kadar güvenli bir görüntüleme yöntemi olsa da, gebe ve fetus için güvenli olup olmadığı konusu tartışılır. Bu nedenle gebeliğin ilk 12 haftasında herhangi bir tıbbi endikasyon önerilmez.
• Yüksek manyetik alan bulunduğu için bazı durumlarda MR yapılması uygun görülmez. Bu duruma örnek vermek gerekirse; kalp pili, anevrizma klipsleri, nörostimülatör (beyin pili), bazı yapay kalp kapakları, koklear implant, insülin pompası gibi ilaç infüzyon seti, metalik implant veya protez gibi durumlardır.
• Böbrek hastalığı MR tekniğine engel değildir. Ancak kontrast maddenin enjekte edilmesi gereken durumlarda kan testleri yapılır ve hastanın böbrek fonksiyonu bu maddenin atılımını sağlayacak şekilde ayarlanır.
• Emziren annelerin kontrast madde olmadan emar çektirmesinde herhangi bir sakınca yoktur. Ancak kontrast madde ile emar çekilmiş ise, işlemden 24 saat sonra bebek emzirilmelidir.

Çocuklarda Emar

En zararsız ve en etkileyici görüntüleme tekniklerinden biri olan emar, çocuklar için de gönül rahatlığıyla uygulanabilir. Bu nedenle tıbbi açıdan çocuklarda MR çekimi için herhangi bir engel yoktur. Ancak emar çekimi diğer tekniklere göre daha uzun sürdüğü için, bu anlamda çocuklar için zorlayıcı bir durumdur. Cihazın içerisinde hareketsiz kalmak çocuklar için neredeyse imkansızdır. Net görüntü alınabilmesi için sakinleştirici ya da anestezi ile çocukların hareketsiz kalması sağlanmalıdır.

Hamilelerde Emar

Emarın herhangi bir yan etkisi bulunmadığı için, bebeklerde ve hamilelerde tanısal amaçla uygulanabilir. Ancak her ihtimale karşı hamileliğin ilk 3 ayında çok gerekli değilse, tercih edilmemelidir. Yapılan pek çok araştırma, gebelik sürecinde en güvenli görüntüleme tekniklerinden birinin MR olduğunu ortaya çıkarmıştır. Ancak bazı MR çekimlerinde hastaya damar yolu ile kontrast madde enjekte edilmesi gerekir. Bu kontrast madde, hamilelik sürecinde önerilmemektedir.

 

Sıkça Sorulan Sorular