İştahsızlık Nedir?
Aç olmamak, yeme isteğinin olmaması, ağız tadının bulunmaması ve temel kalori ihtiyaçlarında azalma gibi durumlar iştahsızlık ile karakterize edilir. Hemen herkesin dönem dönem yaşadığı bu durum, soğuk algınlığı, mide ve sindirim problemleri, bağırsak ve karaciğer hastalıklarına bağlı olarak gelişebilir. Bunun yanı sıra fizyolojik ve psikolojik nedenlerden dolayı da meydana gelebilir. Aynı zamanda iştahsızlık, kişinin kendisini daha yorgun, keyifsiz ve bitkin hissetmesine neden olurken, bağışıklık sistemini de zayıflatır.
İştahsızlık Belirtileri
- Kilo kaybı
- Cilt kuruluğu
- Regl olamama
- Yemek yemek istememek
- Vücut kitle endeksinde bozulma
- Nefes darlığı
- Yaşa ve boya göre uyumsuz kilo
- Halsizlik
- Konsantrasyon bozukluğu
İştahsızlık Nedenleri
- Bakteriler ve virüsler (üst solunum yolu enfeksiyonu, kolit, zatürre, menenjit, gastroenterit, cilt enfeksiyonu)
- Psikolojik nedenler
- Tıbbi nedenler (kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, kronik karaciğer hastalığı, bunama, kolon kanseri, pankreas kanseri, karın ve yumurtalık kanseri, hepatit, hipotiroidizm, migren, anemi, diyabet, irritabl bağırsak sendromu)
- Hamilelik
- İlaçlar
- Sigara içme alışkanlığı
- Metabolik nedenler
- Stres
- Depresyon
- Mide bulantısı – Kusma
- Beyin sarsıntısı
- Yorgunluk – Uykusuzluk
Hamilelikte İştahsızlık Neden Olur?
Gebelikte iştahsızlık, ilk üç aylık dönem olan birinci trimesterda sıklıkla meydana gelir. Vücutta hormonal ve fiziksel değişimlere bağlı olarak iştah kapanması bu dönemlerde gayet normaldir. Aynı zamanda kabızlık, mide bulantısı ve kusma da iştahsızlığa neden olur. Bu dönemlerde aşırı yağlı gıdalardan uzak durmak, kısa süreli yürüyüşler yapmak ve ara öğün sayısını arttırmak fayda sağlayabilir. Öte yandan bu süreç hamileliğin ilk 3 ayından sonra ortadan kalkar.
Bebeklerde İştahsızlık Neden Olur?
Bebeklerde iştahsızlık, genellikle anne sütünden ek gıdaya geçiş döneminde ortaya çıkar. Yeni tat ve kıvamlara alışmakta zorlanan bebekler, aynı zamanda diş çıkarma dönemlerinde de iştah kaybı gibi sorunlar yaşar. Bir yaşından sonra büyümenin yavaşlaması, beslenme gereksinimin azalmasına da neden olur. Bunun dışında demir eksikliği, idrar yolu, bağırsak, üst solunum yolu ve gribal enfeksiyonlar da iştah kaybına yol açar. Eğer bebeğiniz 3 haftadan daha uzun bir süre yetersiz beslenirse, tüberküloz, reflü, böbrek, kalp ve karaciğer hastalıklarına maruz kalmış olabilir.
Çocuklarda İştahsızlık Neden Olur?
Çocuklarda iştahsızlık nedenleri arasında; idrar yolu enfeksiyonları, kulak, burun ve boğaz ağrıları, yutma güçlüğü, gastroözofageal reflü, çinko eksikliği, psikolojik etkenler, soğuk algınlığı, grip ve nezle gibi rahatsızlıklar iştah kaybına neden olur. Ancak çocuklarda iştah kaybı, istemediği gıdaları yememe durumu ile karıştırılmamalıdır. Öte yandan öğün saatlerinde, meyve ve kraker gibi atıştırmalıkların yanı sıra süt, meyve suyu ve gazlı içecekler tüketilmemelidir.
Çocuk Beslenmesinde Yapılan Hatalar;
- Aç olmasa da zorla yemek yedirmek
- İstemediği gıdaları zorla yedirmeye çalışmak
- Yanlış örnek oluşturmak
- Fazla süt ya da meyve suyu vererek iştahını kapatmak
- Erişkin porsiyonu vermek
- Gıdayı ödül veya ceza olarak kullanmak
- Olumsuz davranışı pekiştirmek
İştahsızlık Tedavisi
Nedenine bağlı olarak bir tedavi yöntemi tercih edilmelidir. Eğer iştahsızlık enfeksiyon ve bakterilerden kaynaklı ise, ilk olarak altta yatan sebep tedavi edilmelidir. Zaten sonrasında iştahınız eski haline dönecektir. Eğer bu durum kronik bir hastalıktan kaynaklanıyorsa, arkadaşlarınız ve aileniz ile birlikte yemek, sevdiğiniz gıdaları pişirmek ve dışarıda yemek yemekten zevk almak gibi teşvik edici şeylere ihtiyacınız olabilir.
Diğer bir yöntem ise, hafif atıştırmalıklara yer vermektir. Günde bir büyük öğün yiyebilir ve sık sık küçük öğünler tercih edebilirsiniz. Bunun yanı sıra hafif egzersizler yaparakta iştahınızı açabilirsiniz. Bu gibi yöntemlerin dışında ilaç tedavisine de başvurulur.
Sıkça Sorulan Sorular
İştah kaybı için ne zaman doktora başvurulmalı?
İştah kaybınız 1 haftadan uzun sürdüyse, kısa zaman içerisinde çok fazla kilo verdiyseniz ve yeme bozukluğunuz varsa en kısa sürede bir doktora görünmelisiniz.
İştahsızlık sorunu nasıl çözülür?
C vitamini zengini taze sebze ve meyveler tüketilmesi gerekmektedir. Çinko ve B vitaminlerinden zengin yağsız et, deniz ürünleri, badem, fındık, bitki tohumları ve tam tahıl ürünleri tüketmek faydalıdır.
Psikolojik iştahsızlık neden olur?
Genellikle bebek ve çocuklarda, yetişkinlere nazaran daha çok görülen iştah kaybı, huzursuz aile veya okul ortamı gibi psikolojik nedenlerden kaynaklanabilir.
