Tüberküloz (Verem) Nedir?
Tüberküloz, bir diğer adıyla da bilinen verem, “Mycrobacterium tuberculosis” mikrobunun bulaşması ile meydana gelen bulaşıcı bir hastalıktır. Hatta tedavi edilmediği takdirde, öldürücü olma ihtimali vardır. Tüberküloz bakterisi solunan hava ile beraber akciğerlere girer ve hastalığa neden olur. Bağışıklık sistemi hücreleri, tüberküloz mikrobu ile savaşır ancak mikropların tamamını yok edemez. Tüberküloz mikrobu, vücuda girerek akciğerlerde yaralar oluşturur ve en çok akciğeri olmak üzere omurga, kalça kemikleri, lenf düğümleri, beyin zarı, göğüs ve karın boşluğu, böbrek ve üreme sistemlerini de etkiler. Peki tüberküloz nedir veya verem nedir? Tüberküloz belirtileri nelerdir? Tüberküloz nasıl bulaşır? Hepsi ve daha fazlasına Özel Avicenna Hastanesi olarak ele aldığımız bu makaleden ulaşabilirsiniz.
Tüberküloz Belirtileri Nelerdir?
Tüberküloz hastalığı ilk evrelerde sadece hafif bir öksürük belirtisi gösterirken, bazen de herhangi bir belirti göstermez. Üstelik fiziki muayene sırasında kişide hiç patolojik bulgu da görülmeyebilir. Bunun dışında diğer belirtiler arasında şunlar vardır;
- Sırt ve göğüs ağrısı
- Kilo kaybı
- Akşamları yükselen hafif ateş
- Gece terlemeleri
- Çabuk yorulma ve halsizlik
- Boyun bölgesindeki lenf bezlerinde görülen büyüme
- Karın ağrısı ve bu bölgede elle hissedilen kitle
- İshal ya da emilim bozuklukları
- Karaciğer veya dalakta büyüme
- Karın bölgesinde sıvı birikmesi
- Tutulma yaşanan kısma yakın yerdeki lenf bezlerinde büyüme
- Karın bölgesinde sıvı birikmesi
Tüberküloz Testi Nasıl Yapılır?
Verem hastalığı şikayeti olanlarda, 15 gün ve üzeri öksürük, göğüs ağrısı, yüksek ateş, halsizlik, hızlı kilo kaybı, gece terlemesi ve kanlı balgam gibi semptomlar görülür. Verem testi için kan testi ve deri testi olmak üzere 2 tane tıbbi test yapılır. Tüberküloz testi için öncelikle cilt testi yapılırken, cilt altına az miktarda tüberküloz proteini enjekte edilir. Enjekte olan bölge kaşınabilir ancak kişinin bu bölgeyi kaşımaması gerekmektedir. Çünkü test sonuçlarının okunması zorlaşır. Bu bölgede meydana gelen sert bir yumru veya şişlik, verem mikrobu olduğuna işaret eder. Eğer yalnızca kızarıklık görülürse, normal olarak yorumlanır. Kan testinde ise, kişiden kan örneği alınarak bağışıklık sisteminin bakterilere karşı nasıl tepki verdiğine bakılır.
Tüberküloz Nasıl Bulaşır?
Tüberküloz mikrobu, aktif verem hastalığına sahip bir kişinin konuşması, hapşırması ya da öksürmesi sonucunda havaya yayılır. Uzun süre havada canlı olarak kalan mikroplar, başka bir kişinin soluması ile önce akciğerlere, ardından kan yolu ve lenf akımı ile vücudun başka organlarına yayılırlar. Çoğunlukla tüberküloz olan bir kişi ile uzun bir süre kapalı bir ortamda beraber olmak, bu hastalığa yakalanmanın sebeplerindendir.
Bunun dışında nadir olarak hasta sığırların sütleri ve bu sütlerinden yapılan ürünleri kullanarakta buluşabilir. Öte yandan bu hastalık, yemek tabaklarından, bardaklardan, diğer nesnelerden, kan ya da cinsel birliktelik ile başka kişilere bulaşmaz. Aynı zamanda mikrobu alan kişi bazen 1 – 2 ay, bazen birkaç yıl, bazen de onlarca yıl sonra hastalığa maruz kalabilir ya da kalmayabilir.
Risk Oluşturan Gruplar
- Sağlık görevlileri
- Yaşlılar
- Alkol bağımlıları
- Tutuklu ve hükümlüler
- Çeşitli kurumlarda kalanlar ya da çalışanlar
- Genel yaşam standartlarının altında ve kalabalık ortamlarda yaşayanlar
- HIV / AIDS virüsü taşıyanlar
- Şeker hastaları
- Böbrek ya da karaciğer hastalığı olanlar
- Bağışıklık sistemi zayıf olanlar
- Uzun süre kortizon kullananlar
Tüberküloz Tanısı
Tüberküloz tanısında kesin tanı için balgam kültürü alınması ve verem bakterinin var olup olmadığına bakılması gerekir. Balgam örneği laboratuvar ortamında incelenir ve mikroskobik yöntem ile görüldüğü takdirde kesin tanı konulur. Öte yandan doğru teşhis ve etkili tedavi için belirtilerin ilk görüldüğü andan itibaren önemsenmesi gerekir. Ayrıca göğüs hastalıkları uzmanı tarafından detaylı muayene yapılması şarttır.
Tüberküloz Tedavisi
Tüberküloz tedavisi için reçete edilen ilaçlar, hastalığın ilk evrelerinde bir hayli iyileştirici etki gösterir ve kişi hızlı bir şekilde eski sağlığına kavuşur. Hastalığın tekrarlanmaması adına tedavi sürecinin en az 6 ay olması şarttır. Ancak bazı istisnai durumlarda 9 – 12 aya kadar bu süre uzayabilir. Tedavi boyunca ilaçların düzenli olarak alınması ve belirlenen süre boyunca kullanılması gerekmektedir. Eğer ilaçlar düzenli olarak kullanılmazsa, hastalığın tedavisi zorlaşır ve dirençli tüberküloza dönüşür.
İlaç kullanımının yanı sıra beslenme, istirahat ve hava değişimi gibi konuların da büyük önemi vardır. Bu noktada önemli olan tek şey ilaçların düzenli ve yeterli sürede kullanılmasıdır. Bulaşma riski olduğu için tedavi sürecinin hastanede yapılması daha faydalıdır. Ancak hastalık başlangıç evresinde ise tedavi ayakta da devam edilebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Tüberküloz testi kaç günde sonuçlanır?
Cilt testi sonuçları 2 ya da 3 günün ardından belli olurken, kan testi sonuçları ise 24 saat içerisinde belli olur.
Tüberküloz hangi organlarda hastalık yapar?
En çok etkilenen organ akciğerdir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi akciğerden sonra omurga, kalça kemikleri, lenf düğümleri, beyin zarı, göğüs ve karın boşluğu, böbrek ve üreme sistemlerini de etkiler.
Tüberküloz hastalığı iyileşir mi?
Evet, iyileşebilen bir hastalıktır. Hastalar ilaçları önerilen şekilde aksatmadığı ve yeterli sürede içtiği takdirde hemen hemen her tedavi başarı ile sonuçlanır.
Emziren annelerde tüberküloz nasıl tedavi edilir?
Emziren annelerde bütün temel ilaçlar güvenli bir şekilde kullanılır. Bu ilaçlar, anne sütünde oldukça düşük konsantrasyonlarda bulunur ve bebeğe zararı olmaz.
Bulaştırıcılık ne kadar sürer?
İlaç tedavisine başlandığı anda bulaştırıcılık hızlı bir şekilde kaybolur. Özellikle ilaçlar etkili ise, tedaviden 2 – 3 hafta sonra bulaştırıcılık büyük oranla kaybolur.
Verem aşısı tüberküloz hastalığından korur mu?
Tüberküloz aşısı, çocuk yaş grubuna uygulanan bir aşıdır. Erişkinlerde hastalık için koruyucu değildir.
