Avicenna Hastanesi olarak kaleme aldığımız bu yazıda kan tahlilleri (kan testleri) hakkında merak ettiğiniz tüm detaylara ulaşabilirsiniz.
Kan Tahlili/Testi Ne İşe Yarar?
Kan testi yaygın bir tıbbi uygulamadır. Bu testler sayesinde var olan veya şüphelenen hastalık hakkında net bir tanıya varılmakta ve ona uygun bir tedavi yolu izlenmektedir. Diğer yandan kan testleri, fiziksel olarak sağlık durumunuzu ve yaşlama beraberinde vücudunuzda meydana gelen değişiklikleri belirlemede de oldukça etkili olmaktadır. Bunun yanı sıra, check-up amacı ile de kan testi yapılabilmektedir. Bu amaçla yapılan testler, kişinin sağlığı ile ilgili ileride oluşabilecek riskler hakkında önlem almasını sağlamaktadır.
Kan Tahlili (Testleri) Sınıflandırması
Hematoloji Tahlilleri: Genellikle anemi ve lösemi teşhisinde bu kan testi yapılmaktadır. Tam kan sayımı(hemogram), koagülasyon, sedimantasyon testleri, hematoloji tahlillerindendir.
Biyokimya Tahlilleri: Çoğunlukla adet düzensizlikleri ve tiroid hastalıklarının teşhisi için yapılmaktadır. Rutin testlerdir. Kolesterol, SGOT, karaciğer, SGPT, LDH, kan şekeri ve hormon tahlilleri bu testlerdendir.
Seroloji Tahlilleri: HIV, Hepatit C ve Hepatit B gibi virüs kaynaklı hastalıkların saptanmasında kullanılmaktadır. Daha başka kan tahlillerini de kapsar.
Kan Testleri Çeşitleri
1.Tam Kan Sayımı (Hemogram)
Tam kan sayımı, kanda bulunan hücre sayısını ve oranını tespit etmek için yapılmaktadır. Hemogram testinde kırmızı kan hücrelerinin sayısı, hemoglobin, beyaz kan hücrelerinin sayısı, kandaki trombosit sayısı, hematokrit ve kırmızı kan hücrelerinin indexleri belirlenmektedir. En sık yapılan testlerden biridir. Aynı zamanda, genel sağlık durumunu belirlemek ve var olan hastalığı takip etmek için uygulanan bu test, hastalık tanısı konulmasında da yardımcı olmaktadır.
2.Hemoglobin A1C
Kan şekeri testlerinden olan bu kan testi, tip-1, tip-2 diyabet ve gebelik diyabeti gibi durumları belirlemek için önemlidir. Aynı zamanda orta yaşlı bireyler mutlaka belli aralıklar ile kan şekeri testi yaptırmalıdır. Bu sayede kan şekeri ile oluşabilecek hastalıkların önüne geçilebilir. A1C (HbA1c) testi, kişinin son 3 ay içerisindeki kan şekerini ölçmektedir. Diğer yandan bu kan testi, diyabetli veya diyabetsiz kişilerde kalp hastalığı riskinin bağımsız bir öngörücüsü olmaktadır.
3.Fibrinojen Testi
Fibrinojen seviyeleri kan pıhtılaşmasına önemli katkıda bulunmaktadır. Doku iltihabı arttığında fibrinojen seviyeleri de artmaktadır. Artan fibrinojen seviyeleri, kalp hastalığı ve inme riskini tahmin etmeye yardımcı olabilmektedir. Yüksek olduğu fark edilen fibrinojen seviyesini normale döndürmek için sağlıklı bir beslenme düzeni, aktif hareketli yaşam tarzı tercih edilmelidir. Sigara kullanımını azaltmak hatta bırakmak da fibrinojen seviyesini düşürmede oldukça etkilidir.
4.Lipid Profili
Bu kan tahlili, kanda serbestçe bulunan kolesterol ve yağları (trigliseritler) ölçmektedir. Bu test kalp hastalığı riski yüksek olan hastalar için mutlaka yapılmaktadır. Kolesteroller ve trigliseridler, koroner arter hastalığına katkıda bulunmaktadır. Bununla beraber kronik kalp rahatsızlığı riskini de büyük oranda artırır. Lipid Profili testi, toplam kolesterol, yüksek yoğunluklu lipoprotein seviyesi (iyi kolesterol), düşük yoğunluklu lipoprotein (kötü kolesterol), trigliseritler ve çok düşük yoğunluklu lipoprotein gibi parametreleri içermektedir.
5.DHEA Testi
DHEA, böbrek üstü bezinde sentezlenen bir hormondur. DHEA’ya “yaşlanma karşıtı” hormon da denmektedir. Hem östrojen hem de testosterondan önce gelir. Bununla beraber ikincil cinsel özelliklerle bağlantılıdır. Dolayısıyla seks hormonları östrojen ve testosteronun da öncüsüdür. DHEA seviyeleri, yaşla birlikte giderek azalmaktadır. Düşük DHEA seviyeleri, adrenal bez hastalığı, hipofiz bezi, düşük libido, erektil disfonksiyon ve bodurluk şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
6.Metabolik Panel
Metabolik test, vücudun moleküler düzeyde işleyişi hakkında bir fikir vermekte ve metabolik dengesizliklerin nedenleri yok etmeye yardımcı olmaktadır. Böbreklerin, karaciğerin, protein metabolizmasının, kandaki pH dengesinin, iki ürününün ve kandaki elektrolitlerin düzeyini ölçerek belirlemektedir.
7.Homosistein Testi
Metionin metabolizması sırasında vücutta amino asit homosistein oluşmaktadır. Yüksek homosistein düzeyleri, artmış kalp krizi, kemik kırığı ve zayıf kognitif işlev riski barındırmaktadır. Bu kan tahlili sonucunu optimize etmek için B12 vitamini, B6 vitamini, folik asit ve trimetilglisin kullanımına doktor kontrolü ile başlanılabilir.
8.Tiroid Fonksiyon Testleri / Tiroid Uyarıcı Horman (TSH)
Hipofiz bezi tarafından salgılanan tiroid uyarıcı hormon (TSH), tiroiddeki hormon salgılanmasını kontrol etmektedir. Kan seviyelerinin normalin altına düşmesi, düşük tiroid aktivitesini göstermektedir. Diğer taraftan değerlerin normalin üzerinde olması, artmış tiroid aktivitesini gösterir. Aşırı hiper veya hipotiroidi teşhis etmek genellikle kolaydır, ancak subklinik hastalık daha zor olabilmektedir. Bu aşamada TSH ölçümü, tiroid fonksiyonunu değerlendirmek için en iyi test olarak karşımıza çıkmaktadır.
9.Cinsel Bulaşıcı Hastalıklar İçin Kan Testi
Bu kan tahlili; sifiliz, hepatit B ve C, klamidya, bel soğukluğu, herpes ve AIDS gibi çeşitli cinsel yolla bulaşan hastalıkların taranmasını içermektedir.
10.C-Reaktif Protein Testi
C-Reaktif protein, yaygın travma veya enfeksiyonlar, vücutta yaralanma, toksinler, kalp hastalığı, otoimmün hastalıklar nedeniyle üretilmektedir. Vücuttaki iltihaplanma için bir belirteç görevi görmektedir. Yüksek C-Reaktif protein, kardiyak riskini de artırmaktadır.
11.Enzim Marker Testi
Yetişkinler için önemli bir kan testidir. Enzimlerin seviyelerini kontrol etmekte kullanılmaktadır. Enzimler vücudun işleyişinde önemli bir göreve sahip olduklarından, bu test sonucunda önemli bulgular elde edilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Hamilelik kan testi?
Kanda bulunan hCG hormon seviyesi gebelik olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra, hamilelik süresince yapılan Hemoglobin A1C testi ise; gebelikte diyabet durumunu belirlemektedir.
Tam kan sayımı hemogram?
Kanda bulunan hücre sayısını ve oranını tespit etmek için yapılmaktadır. Hemogram testinde kırmızı kan hücrelerinin sayısı, hemoglobin, beyaz kan hücrelerinin sayısı, kandaki trombosit sayısı, hematokrit ve kırmızı kan hücrelerinin indexleri belirlenmektedir.
