Kalın bağırsak ya da kolon kanseri, sık karşılaşılan kanser türleri arasında yer almaktadır. Genellikle 50 yaş üzeri insanlarda görülmektedir. Kalın bağırsak sindirim sisteminin son halkasıdır. Kendi içerisinde rektum ve kolon bölümlerini bulundurur. Rektum, kalın bağırsağın anüse gelmeden önceki ortalama 12 santimetrelik bir alandır. Dışkının toplandığı ve baskı yoluyla kişiye dışkı ihtiyacını bildiren yerdir.
Rektum kanseri, rektum bölgesinde kötü huylu tümör görülmesidir. Kolon bölümü ise, rektum bölgesi dışında kalan kısımdır. Sindirimin büyük kısmı ince bağırsak tarafından halledildikten sonra besinler, kolon bölümüne getirilir ve burada su ile minerallerine ayrılır. Kalan besin artıkları da rektuma gönderilir. Kolon kanseri ifadesi, kolon bölgesinde ortaya çıkan kötü huylu tümörler için kullanılır. Avicenna Hastanesi olarak kaleme aldığımız bu yazıda kolon kanseri hakkında merak ettiğiniz her türlü detaya ulaşabilirsiniz.
Kolon Kanseri Nedir?
Kalın bağırsağın kolon bölümünde ortaya çıkan kötü huylu tümörler, erken teşhis edilebilirse başarıyla tedavi edilebilmektedir. Fakat erken teşhis gerçekleşmedi taktirde çevre lenf bezlerine, mideye ve dalağa sıçrama yapar. Aynı şekilde kan yolu ile vücudun diğer organlarına yayılımı da söz konusudur. Erkeklerde görülme oranları kadınlara göre daha fazladır. Dünya genelinde her sene 1 milyondan fazla insana kolon ya da rektum kanseri teşhisi koyulmaktadır. Ne yazık ki yaşam kaybının en sık yaşandığı kanser türleri arasında yer almaktadır. Mide kanseri gibi kanserlerden yayılım göstererek ortaya çıkabilmektedir.
Kolon Kanseri Belirtileri
Hastalarda görülen ilk belirti, dışkılama alışkanlıklarının değişmesidir. Bu belirti, diğer kanser türlerine nazaran, erken teşhisin daha kolay yapılabilmesini sağlamaktadır. Ancak her ne kadar dışkılama belirtileri veriyor olsa da, sağ kolon ve sol kolon için belirti farklılıkları görülebilmektedir. Kolon, yapısı gereği vücudun sol tarafında daha dar, sağ tarafında daha geniş bir alan kaplamaktadır. Bu yapısal farklılıklar söz konusu belirtilerde de farklılıklara yol açar. Sol ve sağ kolon arasındaki belirti farklılıklarına değinmeden önce, genel olarak hastalığın hangi belirtilerle kendisini gösterdiğine bakmak gerekir:
- Büyük tuvalete çıkılabildiği halde, tamamının yapılamadığı hissiyatı
- Büyük tuvalet alışkanlıklarının değişmesi
- Dışkıda kan ile karşılaşılması
- Büyük tuvalete çıkarken ağrı hissedilmesi
- Dışkıda salgıya rastlanması
- Karın şişliği ve ağrı
Bu belirtilere sahip olan hastaların genel cerrahi uzmanlarına başvurması sayesinde gerçekleşen erken teşhis hayat kurtarır.
Sol Kolon Kanseri Belirtileri
Kolonun sol tarafta kalan bölümü çok daha dar bir alan içerisindedir. Eğer bu bölgede tümör oluşursa, ince dışkılama denilen hadise meydana gelebilmektedir. Bununla beraber sol kolonun anatomik yapısının da etkisiyle kanamalar daha sık ortaya çıkar. Aynı şekilde sağ taraftaki kanserlere oranla dışkı alışkanlıkları değişiklikleri ortaya çıkar.
Sağ Kolon Kanseri Belirtileri
Sol tarafa oranla daha az kendisini gösteren sağ kolon kanseri belirtilerindeki kötü huylu tümörler daha sinsi şekilde ilerleyebilmektedir. Sağ tarafta bulunan bağırsak daha geniş olduğu için, belirtiler daha geç ortaya çıkmaya başlar. Sağ tarafta bulunan kanserlerde genellikle halsizlik, iştahsızlık, kansızlık ve karın ağrıları öne çıkmaktadır.
Kolon Kanseri Evreleri
Hastaların hangi evrede olduğunu doğru tespit etmek, doğru tedavinin sağlanabilmesi için çok önemlidir. Diğer kanser türlerinde olduğu gibi bağırsak kanserinde de 4 evre bulunmaktadır.
- 1. Evre: Kanser henüz mukoza kısmının dışına çıkmamıştır. Bağırsak duvarı çevresine yayılım gerçekleşmemiştir.
- 2. Evre: Kanser bağırsak duvarına yayılım göstermiştir. Ancak lenf bezlerine ya da çevre dokulara yayılım gözlemlenmemektedir.
- 3. Evre: Çevre lenf bezlerine yayılım söz konusudur. Ancak henüz diğer organlara sıçrama yaşanmamıştır.
- 4. Evre: Karaciğer ya da akciğer gibi diğer organlara yayılım görülmektedir. Mide kanseri ile beraber ilerleme gerçekleşir.
Bu evlerdeki ortaya çıkan belirtilerde olduğu gibi tedavi yöntemlerinde de farklılık görülmektedir. Bu noktada en etkili tedavi yöntemi kemoterapidir.
Kolon Kanseri Nedenleri
Diğer tüm kanser türlerinde olduğu gibi bu kanser türünde de, kesin nedenlerden söz etmek mümkün değildir. Ancak uzmanlar, aşağıda yer alan risk faktörlerinin etkili olduğunu belirtmektedir:
- Genetik yatkınlık
- Yaş Faktörü
- Polipler
- Genetik problemler
- Sağlıksız yaşam tarzı
- İnflamatuar bağırsak hastalıkları
Söz konusu özelliklere sahip kişilerde kolon kanseri görülme oranı çok daha yüksektir.
Kolon Kanseri Teşhisi
Kalın bağırsak kanseri, genel tarama programları içerisinde bulunan bir kanser türüdür. Bu nedenle hastalığın erken teşhisinin sağlanabilmesinin en iyi yolu, düzenli olarak endoskopik incelemeler yapılmasıdır. Kolonoskopi sayesinde hem bağırsaktaki kanserin erken teşhisi sağlanır hem de sonradan kansere yol açan polip gibi yapılar önceden tespit edilir. Bu yüzden kolonoskopi bir nevi kanserden korunma yöntemi olarak da kabul görür. Öte yandan hastalığın teşhisinde kullanılan diğer test yöntemleri ise şunlardır:
- Radyolojik incelemeler
- Dışkıda gizli kan incelemesi
- Laboratuvar testleri
- Kesin tanı adına endoskopik incelemeler (Biyopsi, rektoskopi, sigmoidoskopi, kolonoskopi)
Bu test yöntemleri ile hastalık için kesin sonuçlar elde edilir ve tedavi için ilk adımlar atılır.
Kolon Kanseri Tedavisi
Kanser tedavisinde ilk yöntem, önlem amaçlı da olarak poliplerin kolonoskopi ile alınmasıdır. Çünkü normalde zararsız olarak bağırsakta bulunan polipler, bir süre sonra kötü huylu tümörlere dönüşebilir. Kanserin ilerlemiş olduğu hastalarda temel tedavi ise, cerrahi operasyondur. Hastanın tümörlü bölgesi ameliyatla alınır. Çevre dokulara ya da organlara yayılım gösteren evrelerde ise, kemoterapi tedavisi uygulanır.
Kanserin farklı organlara yayıldığı hastalarda ise, kemoterapi tedavisi uygulanır. Mide ve kolon kanseri atlatmış kişilerde dikkat edilmesi gerekenlerden biri de beslenmedir. Mide ve Bağırsak Hastalarında Beslenme Önerileri yazımızı inceleyerek, nelere dikkat etmeniz gerektiği konusunda bilgi sahibi olabilirsiniz. Tüm gastrointestinal sistem hastalıklarının tanı ve tedavisi için Avicenna Hastanesi Genel Cerrahi bölümü uzman doktorlarımıza randevu oluşturup, muayene olabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Vücudun kolon bölgesinde ortaya çıkan kötü huylu tümörler için, kolon kanseri ifadesi kullanılır.
Büyük tuvalet alışkanlıklarının değişmesi, dışkıda kan ve salgı ile karşılaşılması, büyük tuvalete çıkarken ağrı hissedilmesi, karın şişliği ve ağrı gibi belirtiler kolon kanseri belirtileri arasında yer alır.
2017 yılında Amerikan Kanser Enstitüsü tarafından yapılan çalışmaya göre bağırsak kanseri, prostat ve akciğer kanserinden sonra en öldürücü 3. kanser olarak belirlenmiştir. Kadınlarda ise yine akciğer kanseri ve meme kanserinden sonra gelmektedir. Bir insanın hayatı boyunca kolon kanserine yakalanma riski yüzde 5’gibi büyük bir orana sahiptir.
