Sakinleştirici etkisi bulunan, psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmakta olan psikiyatrik bir ilaçtır. Xanax yeşil reçeteli bir ilaç olmasının yanında, doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Beyindeki kimyasalları etkileyerek panik ve kaygı duygu durumlarını kontrol altına alan Xanax, kısa süreli kullanım için reçete edilerek farklı bir ilaçla desteklenebilmektedir. Özellikle kaygı bozukluğu, depresyon ve panik bozuklukların teşhislerinde reçete edilen bu ilaç, bağımlılık riski nedeniyle uzun süreli olarak kullanılmamaktadır.
Ana maddesi alprazolam olan Xanax, benzeodiazepin isimli, oldukça hızlı sonuç veren sakinleştiriciler ailesine dahildir. Kısa sürede etki eder ve talimatlara uygun bir şekilde kullanıldığında tedavi sürecinde son derece faydalıdır.
Xanax kullanımına başlamak için öncelikle psikiyatri randevusu almak gerekmektedir. Yaygın olarak kullanılan psikolojik ilaçlar arasında yer alan Xanax, terapi ile de desteklenerek tedavi sürecinde çok daha hızlı sonuç verebilmektedir. Özel Avicenna Ataşehir Hastanesi Psikiyatri ve Psikoloji bölümleri ile her iki alanda da hizmet vermektedir.
Xanax Yan Etkileri Nelerdir?
Her ilacın olası yan etkileri bulunmaktadır. Xanax da özellikle kullanımın ilk dönemlerinde bu yan etkilerin görüldüğü bir ilaçtır. İlacın olası yan etkileri şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Sersemlik hissi, aşırı uyku hâli (somnolans),
- Odaklanmada güçlük, konsantre olamama,
- Kas zayıflığı, halsizlik ve güçsüzlük,
- Uyuşukluk,
- Deride ve gözün beyaz kısmında sararma,
- Denge bozukluğu,
- Baş ağrısı ve dönmesi,
- Ağız kuruluğu,
- Dizartri (konuşma güçlüğü),
- Ataksi,
- Konstipasyon (kabızlık)
- Aşırı uyarılmışlık (irritabilite)
Bu semptomların görülmesi hâlinde bir uzmana danışmak ve ilaç kullanım düzenini değiştirmek gerekebilmektedir. Baş dönmesi, mide bulantısı gibi başlangıç tipi ve ağır seyretmeyen semptomların zamanla geçmesi beklenmektedir. Ancak bu semptomların devam etmesi durumunda doktor görüşüyle ilaç ve miligram, kullanım sıklığı değişikliklerine gidilebilir.
Xanax Hangi Hastalıklarda Kullanılır?
Özellikle panik bozukluklar ve anksiyolitik rahatsızlıklar için Xanax tedavisinden sıklıkla faydalanılmaktadır.
- Yoğun kaygı bozukluklarında,
- Depresyona bağlı nöbetler ve ataklarda,
- Panik bozuklukların tedavisinde Xanax tercih edilmektedir.
Zihinsel performansların kontrolünü sağlayan gamma-aminobutirik asit (GABA) seviyesini artıran Xanax; endişeli ruh halini çözer, kaygıları azaltır, vücudun gevşemesine katkı sağlar, uykuya dalmayı kolaylaştırır ve endişeli ruh hâlini düzenler.
Anksiyete, depresyon, panik atak, fobiler özellikle Xanax tedavisine başlanan rahatsızlıklardır. Bu rahatsızlıkların haricinde anksiyete ile tetiklenen obsesif kompulsif bozukluk teşhislerinde de Xanax reçete edilebilmektedir. Elbette ki hasta için en doğru teşhis ve ilaç seçimini uzman psikiyatristler yapmaktadır.
Xanax Kaç Yaş İçin Uygundur?
Xanax ile ilgili en merak edilenlerden biri de kaç yaş için uygun olduğudur. 18 yaşın altındaki çocukların kullanımına uygun olmayan Xanax, yetişkinlerde psikolojik rahatsızlıkların tedavisi için tercih edilmektedir.
Gelişimi etkileyen önemli bir yan etki oluşmaması adına 18 yaşın altındakilerin bu ilacı kullanması önerilmemektedir. Yaş sınırının yanı sıra belli başlı durumlarda da Xanax kullanımı desteklenmemektedir.
Diş tedavileri, cerrahi operasyonlar, ameliyatlar öncesinde doktorların bilgilendirilmesi ve ilaç tedavisinin buna göre şekillendirilmesi önemlidir. Ayrıca kalp, tansiyon, şeker gibi kronik ve önemli hastalıklara sahip olan kişilerin de ilaç tedavisi öncesinde doktorlarını bilgilendirmesi mühimdir.
Xanax Kullanım Talimatları
Xanax, oral yollarla alınan ve bol su ile tüketilen, tablet formunda bir ilaç olarak öne çıkmaktadır. Doktor yönergesine göre sabah akşam, sabah öğle akşam olmak üzere yahut günde bir kez olacak şekilde belirlenmiş ilaç dozunu almak gerekmektedir.
İlacı parçalamadan, tek seferde ve çiğnemeden yutmak önemlidir. İlacın etkin olarak kullanıldığı dönemlerde alkol tüketilmemesi gerekmektedir. Alkol ile ilacın tepkimeye girmesi durumunda ise zehirlenme yahut mide rahatsızlıkları gibi riskler ortaya çıktığı için bir hastaneye gidilmesi önerilmektedir. Hamilelerin, emziren annelerin, ağır araç ve makine kullananların Xanax almaması gerekmektedir. Herhangi bir olumsuzluğun ortaya çıkmaması için ilaç reçete edilmeden önce doktor ile bu detaylar paylaşılmalıdır.
Xanax, 12 haftayı aşmayacak şekilde reçete edilen bir ilaçtır. Bağımlılık riski nedeniyle 12 haftanın içerisinde minimum 2 görüşme ile gidişat kontrolü sağlanarak kullanımı durdurulabilmektedir. Tedavinin kalan kısmı genellikle bir SSRI veya fluoksetin ile sürdürülmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Kullanılan miligrama göre etki süresinin uzunluğu değişkenlik gösterebilse de 1-2 saat içerisinde en yüksek plazma konsantrasyonuna erişmektedir. İlacın vücuttan atılması ise yaklaşık 12-15 saat aralığında başlamaktadır. Bu saat aralıklarında yarısı vücuttan atılan ilaç bir sonraki gün kullanım saatine kadar vücuttan çıkmış olmaktadır.
Alternatif olarak kullanılabilecek pek çok ilaç bulunmaktadır. En sık tercih edilen benzodiazepin Xanax olsa da hastalara; Klorazepat (Tranxilene), Clonazepam (Rivotril), Lorazepam (Ativan), Diazepam (Diazem, Nervium) gibi ilaçlar da reçete edilebilmektedir.
Alışkanlık yapan bir ilaç olması nedeniyle uzun süreli kullanımın en olumsuz etkilerinden biri yoksunluk ve bağımlılık hisleridir. Bunların yanı sıra içeriğindeki alprazolam oranı nedeniyle uzun süreçte hafıza kayıpları, kafa karışıklıkları, denge bozuklukları, unutkanlık gibi etkilerin de ortaya çıktığı görülebilmektedir.
