Hamilelikte Bilgisayarlı Tomografi (BT) Güvenli mi?

Hamilelikte bilgisayarlı tomografi, hamile ve emziren kadınların bebeklerinin güvenliği konusunda endişe ettiği durumlardan biridir. Dilerseniz, bilgisayarlı tomografi ve diğer tanı testlerinin hamilelikte etkilerine birlikte göz atalım.

Hamilelikte Bilgisayarlı Tomografi Taraması

Hamilelikte bt taraması, iç organların ve vücuttaki diğer yapıların üç boyutlu görüntülendiği tekniktir. Bt taraması çok sayıda röntgen görüntüsünün bilgisayarda birleştirilmesi olarak düşünülebilir. Görüntüleme çalışmaları, sebebi saptanamayan veya şüphe edilen semptomların değerlendirilmesinde önemli yardımcılardır. Ancak konu hamilelik veya emzirme dönemi olduğunda, hamile kadınlar kendileri kadar bebekleri için de endişelenmektir. Çoğu zaman, oldukça yarar sağlayacak sonuçlar elde edilmesine rağmen bilgisayarlı tomografi uygulaması yaptırmak kafa karıştırıcı olabilir. Bazen annelerin ‘’hamile olduğumu bilmeden tomografi çektirdim’’ tedirginliğini yaşadığını görebilir. Hamilelik şüphesi olan kişiler, bazen farkında olmadan radyasyona maruz kalmakta ve radyasyonun bebeğe zararlarını merak etmektedir. Ancak sanılanın aksine nükleer tıp görüntüleme teknikleriyle maruz kalınan radyasyon, korkulacak seviyeleri değildir. Bir sonraki başladığımızda hamilelikte bilgisayarlı tomografi güvenilir mi? inceleyebilirsiniz.

Gebelikte Tomografi Bebeğe Zarar Verir mi?

Görüntüleme testleri, akut ve kronik durumların tanısında oldukça önemlidir. X- ışını kullanılan görüntüleme testleri; ultrason, röntgen, nükleer tıp, BT ve MRI kullanımı, tanı konulmasında yıllardır kullanılan kökleşmiş uygulamalardır. Bu uygulamaların hamile kadınlarda ve emziren annelerde uygulamasıyla ilgili devam eden endişelere karşılık birçok araştırma yürütülmüştür. Hamilelikte bilgisayarlı tomografi ve diğer görüntüleme testlerine girerken asıl ön planda tutulması gereken durum, ilgili prosedürden alınacak faydadır. Tanı konulması için farklı bir alternatif olmaması durumunda farklı yöntemler tercih edilebilir.

Tanısal görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyan hamile veya emziren anneler, radyoloji uzmanlarının koordinasyonuyla, daha az radyasyona maruz kalacak şekilde operasyonu gerçekleştirebilirler. Hamilelik ve emzirme döneminde bilgisayarlı tomografi ile ilgili tavsiyeler arasında;

• Hamilelikte bilgisayarlı tomografi, MRI, ve ultrason görüntüleme teknikleri, klinik bir tanı konulması gerektiği durumlarda uygulanmalıdır.
• İstisnai durumlar dışında, röntgen ve bilgisayarlı tomografi taraması gibi nükleer tıp görüntüleme tekniklerinin yaydığı radyasyon oldukça düşüktür. Bu oran fetüse zarar verecek kadar etkili değildir.

• İyotlu kontrast madde kullanımı hamilelik ve emzirme döneminde sınırlı şekilde kullanılmalıdır. Gerekli olmadıkça kontrast madde kullanımı ertelenebilir.

• Kontrast madde uygulamasından sonra bebek emzirilebilir, süt vermeye ara vermeye gerek yoktur. Ancak önlem almak isteyen anneler 2 gün emzirmeye ara verebilir.

• Gerekli olmadığı durumlar dışında hamilelik döneminde 1 veya  2’den fazla X- ışınından yayılan radyasyona maruz kalmamalıdır.

Operasyonla ilgili riskler genellikle röntgen radyasyon miktarı üzerinde odaklanmıştır. Ancak gebelikte bt çekimi sonrası görülebilen mide bulantısı, kaşıntı gibi semptomlar da dikkate alınmalıdır. Bazen kontrast madde kullanımı nedeniyle oluşabilecek olan bu durumlar nedeniyle bir süre hemşire gözleminde beklemeniz gerekebilir. Semptomlar geçici olabileceği gibi alerjik reaksiyon oluşumuna karşı tedavi sağlanabilir.

Hamileyken Bt Tarama Riskleri Nelerdir?

Hamilelikte bt taraması, X-ışınlarından alınan radyasyon nedeniyle bir miktar riskten bahsedilebilir. Ancak bilgisayarlı tomografi prosedüründen alınan radyasyon miktarı, ortalama olarak 10 mSv kadar olacaktır. Bu oran, bir insanın 3 yılda güneşten aldığı radyasyon miktarına eşittir. Doğal olarak görüntüleme testleri kullanılmadan da alınabilen radyasyon miktarı ile ilgili telaşlanacak kadar fazla bir radyasyona maruz kalınmamaktadır. Aynı zamanda hamilelik ve emzirme dönemlerinde mecbur kalınmadığı sürece röntgen, MR ve bilgisayarlı tomografi tercih edilmemektedir. Yine de alınacak radyasyon oranının yanında, doğru ve erken teşhisin yararları daha fazla düşünülmelidir.

Hamilelikte radyasyon alımıyla alakalı birçok araştırma da yürütülmektedir. Amerikan Radyoloji Koleji’nde yapılan çalışmalara göre, tanısal röntgenlerde alınan radyasyon gelişmekte olan embriyo ve fetüse zarar verecek kadar olumsuz etkilere sahip değildir. Araştırma sonucunda da görülebileceği gibi, ct tarama faydaları, bilgisayarlı tomografi risklerine göre çok daha ağır basmaktadır. Ancak her zaman operasyon öncesi hamile olduğunuzu bildirmeniz önemlidir.

 

Sonuç

Hamilelikte bilgisayarlı tomografi uygulaması, zararları ve radyasyon alımı hakkında bilinmeyenler nedeniyle kafa karıştırıcı olabilmektedir. Bilgisayarlı tomografi uygulaması başta olmak üzere, tanı testlerine zararlarından çok yararları kısmından bakmak gerekmektedir. Hamilelik döneminde, doktorunuz tarafından görüntüleme testleri istendiği durumunda hastalığın klinik teşhisi için prosedüre uyulmalıdır. Hastalıkların erken teşhisi ve semptomların netleşebilmesi adına tanı konulabilmesi önemlidir.

Uygulanabilecek bir alternatif olmaması durumunda, hamilelik ve emzirme döneminde tomografi çekimi yapılabilir. Aynı zamanda bilgisayarlı tomografi ve diğer görüntüleme testlerinden yayılan radyasyon, fetüse zarar verecek miktarda değildir. Gerekli durumlarda bebeklerde bt anjiyo gibi uygulamalar yapılabilmekte ve aynı prosedür çocuk ve bebeklere de uygulanabilmektedir. Uygulamanın güvenilirliğini sağlamak için kadın hastalıkları ve doğum bölümü ve radyoloji bölümü uzmanlarıyla koordine şekilde görüşmek önemlidir. Dilerseniz, aşağıda yer alan Avicenna Hastanesi uzman doktorlarımızdan randevu alabilirsiniz.

 

Sıkça Sorulan Sorular