Şah Damarı Tıkanıklığı Nedir?
Şah damarları, boynun sağ ve sol taraflarında birer tane bulunur. Beyne oksijen içeriği yüksek temiz kan taşıyan atardamarlar olan şah damarları, zamanla yağ, kolesterol ve kalsiyum ile dolmaya başlar. Bu sürece damar sertliği denir ve ilerleyen süreçte damar sertliğine bağlı olarak gelişen plaklar, atardamarları yavaş yavaş daraltır.
Şah Damarı Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?
- Ani görme kaybı, bulanık görme ya da bir veya iki gözde görme sorunu yaşama
- Yüz veya vücudun herhangi bir yerinde karıncalanma, zayıflık ya da uyuşma
- Bilinç bulanıklığı
- Denge kaybı, yürümede zorluk çekme ve koordinasyon sorunu
- Bir anda meydana gelen baş dönmesi
- Hızlı bir biçimde ortaya çıkan şiddetli baş ağrısı
- Konuşma zorluğu
- Hafıza sorunu
- Yutma konusunda güçlük
Şah Damarı Tıkanıklığı Teşhisinde BT Taramaları
Şah damarındaki ileri derecede darlıkları görüntülemek ve tedavi etmek için bt taramaları gerçekleştirilir. Ancak bu uygulama yapılmadan önce, hastaya gereken tüm tetkiklerin yapılmış olması gerekmektedir. Belirli bir derecenin üzerinde darlığı olan hastalara ilk olarak şah damarı ameliyatının yapılması öngörülür. Ancak ameliyat için yüksek riskli olan veya bazı sebeplerden ötürü ameliyata uygun olmayan hastalara stent uygulaması düşünülür. Bu stent uygulaması anjiyografi ünitesinde ve anjiyografi cihazı kullanılarak uygulanır.
Şah damarı tıkanıklığı teşhisinde bt taramaları için ilk olarak gereken tüm hazırlıkların yapılması şarttır. Hastaların böbrek yetmezliği sorunu varsa, bunu işlemden önce bildirmeleri gerekmektedir. Bu duruma göre ya böbrekleri koruyucu bir ilaç verilir ya da başka alternatif bir görüntüleme tekniğine başvurulur. Bunun dışında hastaların şeker hastalığı sorunu varsa, işlemden önce şeker oranı ideal seviyeye getirilir. Tüm kontrollerin yapılması sağlandığında işleme geçilir. Çoğunlukla hastalar aynı gün içerisinde taburcu edilir ancak duruma göre 1 – 2 gün hastanede kalmak gerekebilir. Taburcu olduktan sonra ise hastalar normal günlük eylemlerine geri dönebilirler.
Öte yandan hastanın kasık bölgesindeki atardamara, 2 milimetre çapı olan bir kateter yerleştirilir. Kateter yerleştirildikten sonra, bt anjiyografi cihazı ile hastanın durumu görüntülenir. İşlem esnasında bazı filtreler kullanılarak plaklardan ve pıhtılardan parçaların koparak beyne gitmesi engellenir. Filtreleme basit bir işlem gibi görünse de, hastanın hayatı için önemli bir yere sahiptir.
Şah Damarı Tıkanıklığı Teşhisinde BT Taramaları Sonrası
Bu işlemden sonra boyun damarlarının görüntüleri 3 ay sonra doppler ultrasonografi, 6 ay sonra da bilgisayarlı tomografi anjiyografi ile çekilir. Bunun dışında yine 6 ay aralıklarla hastalar ultrasonografi ile takip edilir. Yüksek tansiyon, sigara kullanımı, aşırı alkol tüketimi, kolesterol ve şeker dengesizliği gibi risk faktörlerinin, boyun damar tıkanıklıklarını ve daralmalarını tetiklediğini unutmamalısınız. Bu nedenle bt anjiyo ve stent işlemlerinden sonra hastanın şekeri, tansiyonu ve kolesterolü sürekli olarak dengede tutulmalı ve olası bir sorunda derhal müdahale edilmelidir.
Riskleri
Boyun damarlarında darlık ve tıkanıklık meydana geldiği için uygulanan bu işlem, alanında tecrübeli doktorlar tarafından gerçekleştiğinde düşük risklere sahiptir. Pıhtı koruyucuların yanında gereken tüm önlemler alındığı takdirde, risk oranı %1’in altındadır. Beyin içerisine kaçacak olan pıhtı komplikasyonu bu işlem için en büyük riski oluşturur. Bu yüzden de filtre kullanılarak meydana gelebilecek komplikasyon riski en aza indirilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Şah damarı tıkanıklığı için risk faktörleri nelerdir?
İleri yaş, sigara, yüksek tansiyon, fazla kilo, kan yağları ve kolesterol düzeylerinin yüksek olması, hareketsizlik, ailede kalp hastalığı ya da şah damarı hastalığının olması, insülin direnci ve diyabet hastalığı gibi durumlardır.
Şah damarı tıkanıklığı için hangi bt çeşidi kullanılır?
Şah damarı tıkanıklığı ya da daralması gibi durumların görüntülenmesi için karotis anjiyografiye ihtiyaç duyulur.
Karotis anjiyografi hangi amaçlarla kullanılır?
Karotis arterlerde daralma veya tıkanıklık olup olmadığını incelemek, ilerleyen zamanlarda ortaya çıkabilecek inme riskini önlemek ve gelecekteki tedavi ihtiyacını karşılamak amacıyla tercih edilir.
