Çocukluğun bitişine ve ergenliğe geçişe yaklaşırken hem psikolojik hem de fizyolojik olarak değişimler başlamaktadır. Ergenlik öncesi psikolojisi, son derece kritik ve önemli bir dönemdir. Bu dönemde kişilerin ergenliği rahat atlatabilmesi için dikkat etmesi gereken pek çok noktaya rastlanmaktadır.
Asi davranışlar, öfke patlamaları, saldırganlık veya bunların tam tersi olacak şekilde içe kapanıklık ergenlik döneminin sinyallerini verebilmektedir. Bu belirtiler, ergenliğe gelmeden önce belirli yaşlarda yaşanan sendromlarda da görüldüğü için çocuğun ve ebeveynlerin ergenliği tespit etmesi her zaman kolay olmaz. Ergenlik, yalnızca psikolojik değil aynı zamanda fizyolojik değişimlerle de kendisini belli etmektedir. Belirtilen semptomlar ve yoğun melankoli, utangaçlık, yalnızlık hisleri fiziksel değişimlerle de desteklendiğinde, ergenlik dönemine girişe yaklaşıldığını anlamak mümkün olmaktadır. Ergen psikolojisini iyi anlamak, süreci daha rahat geçirmek için önem taşımaktadır.
Ergenlik, ortalamaya göre 12-21 yaş aralığında devam eden bir dönem olarak öne çıkmaktadır. Yaşantının önemli bir bölümünü kapsayan ergenlik dönemi sonrasında yetişkinlik dönemine geçiş sağlanır. Bireysel farklılıklara göre 20-22 yaş aralığını ergenliğin bitişi olarak düşünmek mümkündür. Ergenlik bu yaşta bitse dahi bazı davranış biçimlerinin orta yaşa kadar devam edebildiği de görülmektedir.
Ergenlik kendi içerisinde 3 alt döneme ayrılmaktadır. Bu dönemler erken ergenlik (12-14 yaş), orta ergenlik (14-17) ve geç ergenlik (17-20) olarak adlandırılmaktadır. Erken ergenlik dönemi, ergenliğe ilk giriş yıllarının ve ilk gelişim düzeyinin yaşandığı dönemdir. Hem psikolojik hem de fiziksel değişme ve gelişmelerin yoğun görüldüğü bir yaştır. Ergen, değişimleri anlamlandırmaya çalıştığı bu yaşta son derece hassas ve utangaçtır. Cinsellik, felsefe ve din üzerine sorgulamalar bu yaşta başlar. Kızlarda meme tomurcuklanması, genital bölge ve koltuk altında kıllanma gibi semptomlar; erkeklerde ise cinsel organ büyümesi, sabah ereksiyonu ve genital bölge, koltuk altı kıllanması görülür.
Orta ergenlik dönemi ise ses kalınlaşması, boy uzaması ve kimlik kazanımı ile geçen bir dönemdir. Bu dönemde ergenler ailelerine karşı çok daha asi davranabilmektedir. Depresyon, bağımsızlık arayışı ve aykırılık orta ergenliğin temelini oluşturmaktadır. Bireyselleşme arzusu, dengesizlik ve anlam arayışı bu yaşta yoğun görülür.
Geç ergenlik, ergenin bedensel dürtülerine ve hormonlarına alıştığı, artık bir yetişkin olmaya doğru ilerlediği dönemdir. Kimlik ve iç görüşler tutarlıdır. Ergen bu dönemde isteklerini, becerilerini ve hedeflerini belirleyerek ergenliğin sonuna ilerler.
Ergenlik Öncesi Fiziki Gelişim Sık Sorulanlar
Fiziksel gelişim de en az ergenlik öncesi psikolojisi kadar önemlidir. Çocuğun kendini ve vücudunu tanımaya başladığı bu dönemde hem fizyolojik hem de psikolojik durumlarını ebeveynlerin yakından takip etmesi gerekmektedir.
Vajina kıllanması, erken ergenlik yani ergenliğe giriş dönemi olan 10-12 yaş aralığında görülür. Bu yaştan çok daha önce kıllanma görülmesi, çocuğun ergenliği daha erken bir yaşta yaşamaya doğru ilerlediğini gösterebilmektedir.
Erkeklerin ergenliğe girişi kıllanmalar ve sabah ereksiyonları ile başlar. Ergenliğe tam giriş noktasında erkeklerin cinsel bölgelerinden beyaz bir sıvı gelmektedir. Bu sıvı, yeni başlayan ereksiyonun ve cinsel organ büyümesinin işaretidir.
Erkek çocukta; beyaz sıvı gelmesi, ani boy uzaması ve cinsel organda büyüme görülmesi ergenliğe girişi göstermektedir. Bunun yanı sıra psikolojik olarak aşırı utangaçlık, çekingenlik de erkek çocuklarını ele veren değişimlerdir.
Kız çocukların 8-9 yaşlarında adet olması erken ergenliğe işaret etmektedir. Erken ergenlik, günümüzde çok daha yaygın hâle gelen bir durumdur. Beslenme şekli, çevresel faktörler, alışkanlıkların değişmesi gibi sebepler adetin erken olmasını ve çocuğun erkenden ergenliğe girmesini tetikleyebilmektedir.
Bazı durumlarda beyinsel rahatsızlıklar veya hormonal bozukluklar da erken ergenliği ve adeti etkileyebilmektedir. Çocukta hipofiz ve beyin kaynaklı hastalıklar, böbrek üstü bezi veya yumurtalık problemleri olup olmadığının kontrol edilmesi bu nedenle önemlidir.
Kız çocuklarında kemik yaşının 15’e ulaşması hâlinde boy uzaması %99 oranında durmaktadır. Erkeklerde ise bu 17 yaşa denk gelmektedir.
İlgili Yayınlar
Çocuk Psikolojisi Sık Sorulanlar
2 Yaş Çocuk Psikolojisi Sık Sorulanlar
4 Yaş Çocuk Psikolojisi Sık Sorulanlar
6 Yaş Çocuk Psikolojisi Sık Sorulanlar
10 Yaş çocuk Psikolojisi Sık Sorulanlar