İnsanın anatomik yapısını ve iç organların en ince ayrıntısına kadar görüntüleyen emar, radyo dalgaları ve güçlü manyetik alan kullanılarak çekilir. Peki emar süreçleri nelerdir? Emar çekimi nasıl yapılır? Öncesinde ve sonrasında neler yapmak gerekir? Konu ile ilgili daha detaylı bilgiye ulaşmak için Avicenna International Hastanesi olarak ele aldığımız bu makaleyi okuyabilirsiniz.
Emar Süreçleri
Emar Öncesi
- İlk olarak konuyla ilgili gerekli bilgiler size aktarılacak ve bir form ya da anket doldurmanız gerekecek.
- İşlemden önce gıda alerjisi, ilaç alerjisi, saman nezlesi, alerjik astım ve kurdeşen gibi sorunlarınız varsa doktora söylemeniz gerekmektedir.
- Ciddi bir sağlık probleminizin olup olmadığı ile beraber hangi ameliyatları geçirdiğiniz ile ilgili işlemden önce doktorunuza bilgi vermeniz gerekmektedir.
- Hamile olanlar ya da hamile olma ihtimali olanlarda MR öncesi bu durumu doktora bildirmelidir. Çünkü hamileliğin ilk 3 ayında hastalara emar çektirilmez.
- İşlem esnasında üzerinizde metal eşyalar bulunmamalı. Yüzük, kolye, takı, saat, kalem, çakı, gözlük, manyetik veri içeren kredi kartı ve diğer kartlar, iğne, saç tokası ve benzeri metal parçalar, giysilerin üzerinde bulunan metal kancalar, düğmeler, fermuarlar ve başka metal öğelerin işlemden önce mutlaka çıkarılması şarttır.
- Yaralanmalardan veya ameliyatlardan dolayı diş implantları, göz içindeki metal parçalar ve metal protezleri olanlara emar çekimi uygulanmaz. Bunun yanı sıra koklear implant veya işitme cihazları, yapay diz eklemi, kalp pilleri, anevrizma klipleri, vidalar ve cerrahi zımbalar gibi tıbbi implantları olan hastalara da MR çekimi yapılamaz.
- Diyabet, böbrek yetmezliği, böbrek kitlesi ve tek böbreği olan kişiler ve 70 yaş ve üzeri kişiler, MR öncesi kreatin testi yaptırmalılar. İşlemden önce ortalama 30 gün içerisinde bu testin yapılması gerekir.
- MR çekiminin daha iyi görüntülenmesi adına kontrast madde ya da kapalı alan korkusu olanların rahatlaması adına sakinleştirici ilaç verilecekse, 4 – 6 saate kadar aç kalınmalı. Ancak su tüketilebilir. Aynı zamanda işlemden 24 saat önce kahve ve çay gibi kafeinli içecekler tüketilmemeli.
- İşlemden önce mesanenin boşaltılması gerekmektedir.
- Küçük ve kapalı alan korkunuz varsa işlemden önce bunu bildirmelisiniz.
- Emar süreçleri boyunca yanınızda mutlaka bir refakatçi bulundurmalısınız.
- Kontrast madde verilecekse, bu maddeye karşı alerjik reaksiyon olup olmadığı kontrol edilmelidir. Ayrıca bu madde böbrek sorunu olan hastalarda daha ciddi sorunlara yol açabilir.
Emar Çekimi Sırasında
- MR çektirmek için özel bir hazırlık yapılmasına gerek duyulmaz.
- Doktor tarafından aksi bir durum söylenmediği takdirde, kişiler yemeklerini yiyebilir ve kullandığı ilaçları almaya devam edebilir.
- Kapalı alan korkusu olanlar ve hareket etmeden duramayanlar için hafif bir sakinleştirici ya da anestezi uygulanabilir. Özellikle bebeklere ve küçük çocuklara anestezili MR işlemi uygulanır.
- MR hasta hazırlığı sürecinden sonra, hastalar MR cihazının içine doğru hareket edebilen masaya doğru uzanır.
- Ağrısız ve acısız bir işlem olan emar, yaklaşık 15 – 60 dakika arasında sürer. İşlem boyunca hareketsiz kalmak ve bazı anlarda nefesi tutmak gerekir.
- Görüntüleme esnasında emardan yüksek ses çıktığı için, hastalara kulaklık ya da kulak tıkacı verilir.
- Daha kaliteli görüntülere ulaşmak için damardan kontrast madde enjekte edilir. Bu madde baş ağrısı, baş dönmesi ve bulantı gibi yan etkilere yol açsa da, hafiftir ve kısa sürelidir.
- Böbrek yetmezliği olanlarda daha çok hasara neden olduğu için, kan testi yapılarak böbreklerin ne durumda olduğuna bakılır.
- Hastanın alerjik reaksiyon öyküsü, kanama veya pıhtılaşma gibi sorunlarının olup olmadığı kontrol edilir.
Emar Sonrası
- Eğer doktorunuz herhangi bir ilaç ya da sakinleştirici vermişse, yalnız başınıza eve gitmemelisiniz.
- MR sonrası genel olarak günlük normal eylemlerine geri dönülebilir.
- Normal aktivitelerin yanı sıra normal beslenme düzeninize de devam edebilirsiniz.
- Nadiren de olsa kontrast maddeye karşı alerjik reaksiyon görülebilir. Bu nedenle işlemden sonra belli bir süre alerjik reaksiyon belirtilerinin ortaya çıkıp çıkmadığı gözlemlenir.
- Kurdeşen, döküntü, kaşıntı ya da nefes darlığı gibi belirtilerden biri meydana gelirse, en kısa sürede doktora başvurmalısınız.
- İlaçlı MR sonrası bazı hastalarda bulantı, baş ağrısı, kusma ve lokal gibi semptomlar görülebilir. Ancak bu gibi semptomlar hafiftir ve kısa bir süre sonra geçer.
- Emar sonrası yan etkiler meydana gelirse, olağandışı bir durum fark ederseniz ya da MR sonrası ağrı gibi durumlar oluşursa, yukarıda da bahsettiğimiz gibi en yakın sağlık kuruluşuna gitmelisiniz.
- Eğer sakinleştirici ya da kontrast madde verilmediyse, işlemlerden sonra istediğiniz şekilde sosyal ve aktif olabilirsiniz.
- Tüm bu emar süreçleri dışında MR sonrası yapılması gerekenler ile ilgili doktor ya da hemşire size açıklamalarda bulunacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
MR çekiminde ne kadar radyasyon var?
Bilgisayarlı tomografi ve röntgen gibi görüntüleme tekniklerinin aksine emar işleminde x-ışını kullanılmaz ve bu nedenle radyasyon riski bulunmaz.
MR sonrası baş ağrısı neden olur?
Cihazdaki güçlü mıknatıslardan dolayı baş ağrısı ortaya çıkabilir. Bunun dışında sersemlik hissi, ağızda metalik tat ve baş dönmesi gibi semptomlar meydana gelebilir.
MR sonrası mide bulantısı yaşanır mı?
İşlemden sonra hastalar baş ağrısı, terleme, baş dönmesi ve mide bulantısı gibi geçici semptomlar ile karşı karşıya kalabilir.
MR öncesi sakinleştirici neden verilir?
Kapalı alan korkusu olanlara, hareket etmeden duramayan yaşlı, bebek ve çocuk gibi hastalara sakinleştirici verilir.
Emar çekilirken kişinin üzerinde metal olursa ne olur?
Hastaların üzerinde metal içerikli eşyaların bulunması sonucunda çekim yapılamaz. Yapıldığı takdirde ise hatalı resimler elde edildiği için çekimin yeniden yapılması gerekebilir. Aynı zamanda MR çekiminde güçlü mıknatıslar kullanıldığı için, hastanın üzerinde bulunan metal eşyalar kişilere zarar verir.
