Fonksiyonel MR: Nedir? FMRI Nasıl Çekilir?

Fonksiyonel mr, beyin fonksiyonlarının ve hastalıklarının incelenmesinde faydalanılan manyetik rezonans teknolojisidir. İleri düzey görüntüleme teknikleri ile beyin aktivitesinin ölçüldüğü fMRI uygulaması hakkında detaylara içeriğimizden ulaşabilirsiniz.

Fonksiyonel MR Nedir?

Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI), beyin aktivitesi sonucunda oluşan kan akışındaki küçük değişikliklerin ölçülmesini sağlar. İnvaziv olmayan bu işlem acısız ve ağrısız bir uygulamadır. Beynin anatomisini incelemek, beyinde hangi bölümlerinin kritik işlevleri yerine getirdiğini belirlemek ve felç gibi hastalıkların etkilerini değerlendirmek için fonksiyonel emar kullanılmaktadır. FMRI, beyindeki diğer görüntüleme teknikleriyle bulunamayan anormalliklerin tespitini sağlayabilir.

Bir fMRI taraması, nörolojik hastalıklardan olan Parkinson hastalığının izlenmesinde kullanılabileceği gibi belirli bir ilacın beyinde nasıl çalıştığını görmeye kadar çeşitli amaçlar için kullanılabilmektedir. Bir fMRI taraması, kolunuzu kaldırmak veya kahve içmek gibi bir şey düşünürken belirli beynin hangi bölümünün aktif olduğunu ortaya çıkarabilir. Araştırmacılar ve doktorlar bu bilgileri çeşitli durumları teşhis etmek, izlemek ve tedavi etmek için kullanabilmektedir.

Fonksiyonel MR ve MRI Arasındaki Fark Nedir?

Bir fMRI, vücudun görüntülerini üretmek için radyo dalgaları kullanan bir tarama aracı olan manyetik rezonans görüntüleme yani MRI ile aynı teknolojiye dayanmaktadır. Ancak, ikisinin arasında farklılıklardan bahsedilebilecek bazı temel durumlar bulunmaktadır.

Emar taramasında beyninizin yapısının görünümleri alınır ve beyindeki; kist, tümör, kanama veya yapısal bozuklukların tümü görülebilir. Beyin emarı sayesinde anormalliklerin tespiti sağlanabilir. Buna karşılık fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI), belirli bir işlevi yerine getirirken beyninizin etkinliğinin görüntülerini alır. Örneğin, kahve içmek veya yüzmeyi düşünmek gibi durumların beyindeki sinyallerini görüntüleyebilir. Bir fMRI, esasen beyin görüntülerinin üstünde işlevsel bir harita oluşturuyor. Bu açıdan fonksiyonel emar beyin aktivitelerinin görüntülenmesinde daha etkilidir. Fonksiyonel emar taraması sırasında radyoloji teknisyenleri, kolunuzu kaldırmanızı veya “koş” kelimesini düşünmek gibi bir görevi yerine getirmeniz istenebilir. Bu görevler beyninizi harekete geçirir ve böylece fMRI taraması beyin aktivitelerini ölçebilir.

Özet olarak, normal emar uygulamasında beyin yapısı görüntülenebilirken fonksiyonel emarda beynin yapısı, etkinliği ve aktif olduğu bölümler gözlemlenebilir. Beyin hareketlerinin incelenmesinde ve hastalıkların etkilediği bölümün görülmesinde fonksiyonel mr daha işlevsel bir tarama yöntemidir.

Fonksiyonel MR Hangi Hastalıkların Teşhisinde Kullanılır?

Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme normal, hastalıklı veya yaralı bir beynin nasıl çalıştığını öğrenmeye olanak sağlamaktadır. Bunun yanı sıra, beyindeki cerrahi veya diğer tedavilerin potansiyel risklerini değerlendirmek için de tercih edilmektedir. Hastalıkların varlığı ve risklerin tanısında fonksiyonel emar sistemi rehberlik etmektedir.

Aşağıdaki durumlarda fonksiyonel mr kullanılabilir;

• Beynin fonksiyonel anatomisini incelemek için
• beynin hangi bölümünün düşünce, konuşma, hareketlerin gerçekleştiğinin tespiti
• Beynin haritalaması
• Alzheimer, Parkinson gibi hastalıkların beyin fonksiyonu üzerindeki etkilerini değerlendirmek
• İnme, travma etkilerini gözlemlemek
• Beyin tümörlerinin takibi
• Beyin için cerrahi, radyasyon tedavisi ve diğer tedavilerin planlanmasından önce beyin hareketlerinin kontrolü

Bahsedilen durumların kontrolü ve takibinde fonksiyonel emar kullanılabilmektedir. fMRI taramasından faydalanan doktorlar, beynin haritalaması sayesinde detaylı bilgiye sahip olabilir.

Fonksiyonel MR Nasıl Çekilir?

Fonksiyonel mr çekimi öncesinde, prosedür gereği dikkat edilmesi gereken bazı durumlar olmaktadır. Emar çekimi için hastaneye geldiğiniz gün işlemler sırasıyla şu şekilde ilerleyecektir.

Fonksiyonel Emar Hazırlığı;

Operasyona başlamak için hastane önlüğü giyinmeniz istenecektir.

MRI öncesi yeme ve içmeyle ilgili sınırlamalar, değişiklik gösterebilmektedir. Bu yüzden doktorunuz aksini söylemedikçe, yiyecek ve ilaçları her zamanki gibi alabilirsiniz. Ancak doktorunuzun bilgisi olmadan farklı ilaç kullanmamanız önemlidir.

Bazı MRI muayenelerinde kontrast madde enjeksiyonu kullanılabilmektedir. İlaçlı mr operasyonu öncesinde doktorunuz, kontrast madde ve ilaca karşı alerjiniz olup olmadığını soracaktır. Var olan tüm alerjilerinizi doktorunuza bildiriniz önemlidir. MRI taramalarında genellikle gadolinyum adı verilen bir kontrast madde kullanılır. Bu madde bilgisayarlı tomografi işleminde kullanılan iyotlu maddeden farklı bir sıvıdır. Doktorunuz iyot kontrastına alerjisi olan hastalarda gadolinyum kullanabilir. Bir hastanın gadolinyuma alerjisi olma olasılığı, iyot kontrastına göre çok daha az olduğu için tercih edilebilmektedir.

Operasyona başlamadan önce yakın zamanda geçirdiğiniz ameliyatlar varsa, doktorunuza ve radyoloji uzmanına bildirmelisiniz.

Hamilelik şüpheniz bulunuyorsa doktorunuza bildirmelisiniz.

Operasyon öncesi tüm metal takılarınızı ev bırakmalısınız. Metal takıların yanı sıra vücuttaki metal implantlar da doktorunuza bildirilmelidir. ‘’ Kimler Emar Çektiremez’’ yazımızdan tüm detaylara ulaşabilirsiniz.

Bahsedilen öğeler şunları içerir;

• Mücevher, saat, aksesuar, takılar
• Vücut piercingleri
• Cep telefonları, elektronik saatler
• İzleme cihazları

Çoğu durumda, birkaç tip dışında metal implantlı hastalar için emar uygulaması güvenlidir. Ancak aşağıdaki implantlara sahip kişiler için farklı bir görüntüleme testi tercih edilebilmektedir. Bu implantlar arasında;

• bazı kulak implantları
• beyin anevrizmalarında kullanılan klip türleri
• bazı metal bobin türleri
• bazı kalp pilleri
• vagal sinir uyarıcıları (VNS)
• ameliyat zımbaları

Vücudunuzda tıbbi veya elektronik cihaz bulunuyorsa, operasyon öncesi radyoloji uzmanına bu durumları bildirmeniz oldukça önemlidir. Aksi takdirde görüntülerde istenilen netlik ve kaliteli görüntü alınmayabilir. Ortopedik cerrahide kullanılan metal nesneler genellikle manyetik rezonans görüntüleme esnasında risk oluşturmaz. Ancak her ortopedik cerrahi ürünü bu gruba girmediği için bildirilmesi gerekmektedir.

Radyoloji uzmanınıza vücudumuzda olabilecek herhangi bir şarapnel, mermi veya diğer metal hakkında bilgi verin. Özellikle beyin emar çekimlerinde baş kısmında bulunan metal parçalar görüntüde bozukluklara neden olabilmektedir. Göze yakın olan ve özellikle göz içine takılan yabancı cisimler, tarama sırasında hareket edip ısınarak körlüğe neden olabileceğinden çok dikkat edilmelidir. Operasyonun tek seferde başarıya ulaşması için tüm bilinmesi gerekenler atlamadan doktora aktarılmalıdır.

Fonksiyonel Emar Esnasında;

• Fonksiyonel emar uygulaması için hareketli muayene masasına uzanmanız istenecektir. Operasyon boyunca hareketsiz olmanız gerekmektedir. Hareket etmeniz durumunda görüntülerdeki netlik kaybolacaktır.
• Operasyon esnasında emar makinesi, bobinlerden gelen sesler nedeniyle gürültülü olacaktır. operasyonda kulaklarınızın etkilenmemesi için kulak tıpası verilebilir.
• FMRI operasyonunda netlik için başınız sabit tutmaya yardımcı olacak şekilde tasarlanmış bir aparata yerleştirilebilir.
• Tarama sırasında görsel-işitsel uyaranların takibinin sağlanması için size özel gözlükler ve kulaklıklar verilebilir.
• Muayeneniz kontrast madde kullanıyorsa, hemşire veya teknoloji uzmanı, elinizde veya kolunuzdaki bir damara IV kanül yerleştirecektir. bu IV kanülden kontrast madde enjeksiyonu sağlanacaktır. İlaçlı emar uygulaması yapılması için kontrast madde bu kanülden enjekte edilmelidir.
• Fonksiyonel mr çekimi bittikten sonra radyoloji teknisyenleri IV kanülü çıkaracak ve yerleştirme bölgesinin üzerine küçük bir pansuman yerleştirecektir. Bu pansuman kesinin mikrop kapmaması için yapılmaktadır.
• FMRG uygulaması 15 ila 20 dakika kadar sürecektir. Operasyonun hazırlık süresi dahil edilirse biraz daha uzun sürede tamamlandığı görülebilir.

Fonksiyonel MR Sonrası;

Emar uygulaması ağrısız ve acısız bir uygulamadır. Uygulama sonrası iyileşme süresi gerektirmeyen emar, bazen kontrast madde nedeniyle alerjiye neden olabilir. Operasyon sonrası kısa süreli dinlenme ardından, komplikasyon olmaması sonrası günlük hayatınıza dönebilirsiniz.

Fonksiyonel MR Sonuçları Ne Zaman Çıkar?

Fonksiyonel emar çekimi sonrasında radyologlar görüntüleri raporlarını ilgili doktora ileteceklerdir. Doktorunuz raporları inceledikten sonra aynı gün içerisinde, emar sonuçları hakkında bilgilendirme yapmak için sizinle iletişim kuracaktır. Genellikle fonksiyonel mr sonuçları aynı gün çıkar.

Fonksiyonel Emar Faydaları Nelerdir?

Beyin emarı görüntülemesi ile beyin aktivitelerinin takibi sağlanabilmektedir. Fonksiyonel emar, beyin hareketlerini görebildiği gibi birçok sağlık sorununun erken teşhisinde de faydalı olabilmektedir.

Fonksiyonel Emar Avantajları Arasında;

• MRG radyasyona maruz kalmayı içermeyen radyo dalgaları kullanılan bir işlemdir.
• MR taraması, doktorların aynı anda hem bir organın yapısını hem de nasıl çalıştığını değerlendirmesine yardımcı olabilir.
• Emar, diğer görüntüleme yöntemlerinden farklı olarak kemik yüzünden gizlenebilecek anormallikleri görür ve tespit edilmesinde yardımcı olur.
• fMRI operasyonu, beynin normal fonksiyonel anatomisinin değerlendirilmesinin yanı sıra beyin anormalliklerinin saptanmasında rehberlik eder.

Fonksiyonel Emar Riskleri

Her uygulamada olduğu gibi fonksiyonel mr uygulaması esnasında da olabilecek bazı riskler bulunmaktadır. Avantajları kadar risklerini bilerek uygulama öncesinde doktorunuzla olası riskler hakkında bilgi alabilirsiniz.

Fonksiyonel Emar Riskleri Arasında;

• Uygun güvenlik yönergeleri izlendiğinde manyetik rezonans taraması muayenesi hasta için neredeyse hiç risk oluşturmaz.
• Sedasyon veya anestezi kullanılması sonucunda uygulama sonrası baş dönmesi ve mide bulantısı yaşanabilir.
• Açık emar uygulamasında olmasa da kapalı emar uygulamasında klostrofobisi olanlar için tedirgin edici durumlar yaşanabilir. Fobi tetiklenmesi nedeniyle uygulama oldukça gergin geçebilir.
• Güçlü manyetik alan sizin için zararlı değildir. Ancak implant ve metal aksesuarlar, tıbbi cihazların arızalanmasına veya görüntülerin bozulmasına neden olabilmektedir.
• Muayenenizde kontrast madde kullanılırsa, çok hafif bir alerjik reaksiyon riski bulunmaktadır. Bu tür reaksiyonlar genellikle hafiftir ve ilaçla kontrol altına alınabilmektedir. Alerjik reaksiyonun varsa, uygulama sonrası olası komplikasyonları engellemek için öncesinde doktorunuza bildirmeyi ihmal etmeyin.

Mr görüntüleme riskleri, her operasyonda olabilecek seviyededir. Minimum seviyedeki riskler nedeniyle operasyonu yaptırmamak, emar uygulamasının sağlayacağı avantajlardan mahrum kalmanıza neden olabilir.

 

Sonuç

Mri görüntüleme uygulaması sayesinde beyin mr, akciğer mr ve tüm vücutta görüntüleme sağlanabilmektedir. Operasyon öncesinde kontrollerin sağlanması, hastalıkların gelişminin görülmesi ve daha birçok sorunun tespitinde emar önemli bir tanı aracıdır. İleri teknoloji görüntüleme sağlayan manyetik rezonans görüntüleme sayesinde, üç boyutlu görüntüler elde edilebilmektedir. Hastalıkların hızlı ve ağrısız tanısı için öncelikle ilgili doktora muayene olmanız gerekmektedir. Bu aşamada doktorunuz ve radyoloji uzmanları birlikte takip sağlayacaklardır. Dilerseniz, Avicenna Hastaneler Grubu Radyoloji uzmanı doktorlarımızdan randevu alarak, ön muayene olabilirsiniz.

 

Sıkça Sorulan Sorular